Piotr Wysocki (wojskowy)
Z Wikipedii
Piotr Wysocki (ur. 10 września 1797 w Winiarach koło Warki – zm. 6 stycznia 1875 w Warce) – polski wojskowy, działacz niepodległościowy, przywódca sprzysiężenia podchorążych, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego (29 listopada 1830).
Pochodził z rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Odrowąż. Jego rodzicami byli Jan i Katarzyna. W młodości kształcił się w Warszawie, najpierw w szkole pijarskiej, a następnie, od roku 1818, jako kadet w Szkole Podchorążych Piechoty. Służba w 4. pułku grenadierów, stosunki panujące w polskiej armii, zwierzchność cara i ciężkie warunki służby wpłynęły na poglądy Wysockiego, zbliżając go tym samym do kół patriotycznych.
Gdy w 1828 roku został instruktorem w Szkole Podchorążych, energicznie zabrał się do stworzenia i działań wewnątrz tajnego związku niepodległościowego, zwanego potocznie Sprzysiężeniem Wysockiego.
W czasie powstania został mianowany kapitanem, był adiutantem naczelnego wodza Michała Radziwiłła. Uczestniczył w bitwie pod Wawrem, pod Grochowem, bitwie pod Dobrem i bitwie pod Okuniewem. Brał udział w wyprawie generała Józefa Dwernickiego na Wołyń. We wrześniu 1831 roku, będąc dowódcą 10 pułku, został ranny podczas walk w obronie Warszawy i 6 września 1831 roku dostał się do niewoli rosyjskiej. W grudniu został skazany na karę śmierci przez powieszenie, lecz ukaz carski zamienił wyrok na 20 lat osiedlenia na Syberii. Miejscem zesłania była początkowo wioska Aleksandrowsk pod Irkuckiem. Po próbie ucieczki, za co skazano go na karę tysiąca kijów, został karnie przeniesiony na katorgę do kopalni miedzi w Akatui.
27 października 1857 roku wrócił z zesłania. Zamieszkał w podarowanym mu przez społeczeństwo domu, gdzie żył samotnie. Zmarł w Warce 6 stycznia 1875 roku jako bohater narodowy. Jego pogrzeb stał się wielką narodową manifestacją. Na płycie nagrobnej wyryto napis: "Wszystko dla ojczyzny - nic dla mnie".
