Potwór
Z Wikipedii
Potwór (łac. monstrum zły omen, cud) – popularne określenie szerokiej grupy fikcyjnych stworzeń występujących w mitologii, legendach, wierzeniach ludowych, oraz literaturze grozy. Stworzenia takie zwykle cechują się przerażąjącym wyglądem, a także prymitywnym, agresywnym zachowaniem, często utożsamianym z wcieleniem zła.
Terminem tym zwykle nie opisuje się istot paranormalnych, które posiadają dominujące cechy ludzkie, chyba że ich osobowość lub wygląd uległy znacznemu wynaturzeniu.
Spis treści |
[edytuj] W folklorze
Od zarania dziejów, potwory pojawiały się wierzeniach i opowieściach, gdzie łączone były z groźnymi i niezrozumiałymi zjawiskami oraz niezbadanymi regionami świata, często stanowiąc przestrogę przed lekkomyślnością (przykładami mogą być smoki, wilkołaki, czy słowiańskie zmory). Pod tym względem, odgrywały istotną rolę socjologiczną, silniej wiążąc lokalne społeczności i plemiona. Warto jednak odnotować, że w pewnych sytuacjach, potwory występują po prostu jako barwne lokalne przypowieści, bez szczególnej wagi moralizatorskiej – przykładem może być Nessie lub Yeti; znane są też przypadki celowych mistyfikacji i współczesnego tworzenia legend w celu zyskania rozgłosu, czego przykładem może być Paskuda, czyli polski odpowiednik Nessie, grasujący rzekomo pod koniec lat 80. i na początku lat 90. XX w. w Zalewie Zegrzyńskim pod Warszawą.
[edytuj] W wierzeniach
W religii oraz w licznych mitologiach, potwory niosące chaos i zniszczenie występują jako przeciwnicy bogów oraz ich wysłanników. Przykładem może być biblijny Lewiatan, grecka Hydra oraz harpie, nordyckie stwory Skoll, Hati, oraz liczne inne potwory Ragnaroku.
[edytuj] W literaturze
Wymyślone lub wzorowane na wierzeniach potwory stanowią integralną część współczesnej literatury fantastycznej, gdzie często zarówno historia ich powstania, jak i dalszej egzystencji, stają się tematem pierwszoplanowym. Do godnych wzmianki przykładów należą m.in. powieści Frankenstein, Dracula, czy Dr. Jekyll i Mr. Hyde.
[edytuj] Na co dzień
Współczesne społeczeństwa często odwołują się do tego określenia w celu zdehumanizowania i odcięcia się od postaci, która ze względu na swoje postępowanie, kryteria moralne lub cechy fizyczne wzbudza szczególną odrazę. Potworami określeni mogą zostać zbrodniarze hitlerowscy czy seryjni mordercy, ale także – co dziś nie spotyka się z otwartą aprobatą – dzieci z poważnymi wadami wrodzonymi (np. anencefalia).
