Powieść detektywistyczna
Z Wikipedii
Powieść detektywistyczna - gatunek powieści kryminalnej, popularny głównie dzięki twórczości Agaty Christie.
Za pierwszego pisarza albo prekursora tego gatunku uważa się Edgara Allan Poe, autora głośnego Zabójstwa przy Rue Morgue, którego bohater - detektyw wypowiada znamienne słowa: Śledztwo będzie dla nas rozrywką. Zdanie to można uznać za najkrótszą definicję powieści detektywistycznej.
Inną definicję stworzył S. S. van Dine w swoich 20 regułach pisania powieści detektywistycznych. Van Dine pisze: W powieści detektywistycznej po prostu musi być trup, i to im bardziej martwy, tym lepiej.
Za prawzór gatunku uważa się mityczną historię Edypa, z jej odwróconą fabułą, sięgającą coraz głębiej wstecz.
Cechy gatunku:
- świat przedstawiony:
- zamknięty, zarówno w sensie liczby poszlak, osób podejrzanych, jak i przestrzennie (np. Dziesięciu małych Murzynków Agaty Christie - grupa osób uwięziona na wyspie odciętej od świata),
- świat jednoznaczny moralnie - śledztwo zawsze ujawni prawdę, zbrodnia jest złem, a detektyw walczy z tym złem
- bohater:
- najczęściej detektyw - amator (Herkules Poirot, Panna Marple), który stoi na straży moralności
- fabuła:
- odwrócony porządek fabuły, sięgającej coraz głębiej wstecz (w ostatnim rozdziale dowiadujemy się, co tak naprawdę się stało),
- odwrócony bieg czasu, liczne retrospekcje
- zbrodnia:
- higieniczna, nie emanuje brutalnością,
- opis zbrodni potraktowany zdawkowo
- dominata fabularna:
- nacisk położony na śledztwo, to śledztwo ma ujawnić prawdę.
- Metoda prowadzenia narracji: dedukcyjna, Sprawa jest trudna, gdyż taką ją uczyniono. Ale zastanowimy się nad nią - stwierdza Poirot w jednej z powieści A. Christie. Detektyw nie szuka śladów za wszelką cenę, lecz siada wygodnie w fotelu i myśli
Wydarzenia opisane przez narratora mają podwójne dno. Czytelnik zdaje sobie sprawę z tego, że coś jest przed nim skrywane . Taka technika, zwana także czynem aktualizującym, sprawia, że odbiorca ciekaw jest zakończenia, a w trakcie czytania stara się owo zakończenie przewidzieć. Cel autor osiąga dając pewne wskazówki dotyczące rozwiązania, ale robi to w taki sposób, że czytelnik uważa je za mylące lub nieistotne.
Zobacz też: przegląd zagadnień z zakresu literatury.
