Rasy psów
Z Wikipedii
Rasy psów - podział zwierząt z gatunku pies domowy z punktu widzenia ich użyteczności, wielkości, pokrewieństwa genetycznego itp. Różne stowarzyszenia kynologiczne stosują różne kryteria podziału psów na rasy oraz - zachowując odrębność w jeszcze większym stopniu - grupują rasy według swoich zasad.
Ze względu na fakt, iż hodowla psów rasowych w Polsce opiera się w przeważającej większości na zasadach ustalonych przez FCI, należy przyjąć za tą organizacją, iż nowa rasa powstaje, kiedy grupa osobników należących do tego samego gatunku jest w stanie reprodukować się, konsekwentnie zachowując te same cechy, przy uwzględnieniu takich czynników jak środowisko, historia, geografia, użytkowość.
Niemniej jednak mechanizm przekazywania cech jest taki, iż pojawiają się znaczące odchylenia od normy. W celu uniknięcia nadmiernych różnic, czy wręcz faktycznych modyfikacji wzorca, a także by uściślić kryteria oceny stworzono wzorce (standardy) ras. Wykaz takich wzorców jest więc jednocześnie wykazem ras psów.
Spis treści |
[edytuj] Powstawanie ras psów
Nie istnieją dokładne dane dotyczące czasu w jakim człowiek miałby zacząć ingerować w hodowlę tych zwierząt. Räber podaje, że w mezolicie ludzie preferowali osobniki przywiązujące się do ludzkiej grupy i pod tym kątem przeprowadzali dobór. Istotny skok w procesie tworzenia się ras nastąpił w momencie porzucenia przez ludzi koczowniczego trybu życia na korzyść osiadłego, związanego z uprawą ziemi i hodowlą innych zwierząt domowych (m.in. bydła). Początkowo typy psów, które wyłoniły się z procesu selekcji dokonywanej przez człowieka i środowisko, były "rasami regionalnymi" mogącymi przeżyć w odpowiedniej niszy ekologicznej. Przykładem takiej prarasy jest pies torfowy (Canis familiaris palustris), którego szczątki pochodzące z neolitu, odkryto pod koniec XIX wieku, w Szwajcarii. Pies ten był trzymany w osadach ludzkich zbudowanych na palach, w rejonach zabagnionych. Studer, będący zoologiem z Berna, zafascynowany odkryciem szczątków prapsów wraz z innymi naukowcami, stworzył historyczny podział ras w stosunku do współcześnie istniejących. Opublikował te wyniki w 1901 roku, w swojej pracy pod tytułem "Psy prehistoryczne a obecnie żyjące rasy" ("Die prähistorischen Hunde in ihrer Beziehung zu den gegenwärting lebenden Rassen". Na podstawie tej pracy wielu późniejszych kynologów tworzyło swoje publikacje. Z czasem okazało się, że przedstawiony przez Studera podział ras nie uwzględniał wszystkich cech, a nadanie nazwy szpic torfowy na długo zapokutowało poglądem, że szpice to najstarsza grupa psów na świecie.
Według Hansa Räbera pierwsze hodowle psów rasowych posiadali myśliwi szlacheccy, którzy kładli nacisk na "czystość ras" rozumianą jako umiejętności myśliwskie przekazywane potomstwu, takie jak trzymanie tropu itp. Stare germańskie dokumenty prawne informują o dużej wartości psa w ten sposób hodowanego.
[edytuj] Zmienność ras psów
Mimo olbrzymiej zmienności obserwowanej w obrębie gatunku uważa się, że udomowieniu uległ tylko jeden, nazwany przez Linneusza Canis familiaris. Linneusz zdefiniował to zwierzę na podstawie takich cech jak: "ogon skierowany w górę", "lizanie ran", "częstego zapadania na rzeżączkę" oraz "oddawania moczu na dźwięk pewnych melodii".
Zarówno różnice w wymiarach (psy rasy chihuahua mają dwanaście centymetrów w kłębie, wilczarz irlandzki niemal metr), jak i w wadze (Mastif angielski waży pięćdziesiąt razy tyle co szpic miniaturowy) mogą być bardzo znaczne. Podobnie zakres ubarwienia, kształtów i cech charakteru psów jest bardzo szeroki.
[edytuj] Bibliografia
- Hans Räber "Encyklopedia psów rasowych" tom I i II, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 1999
