Towarzystwo Demokratyczne Polskie

Z Wikipedii

Towarzystwo Demokratyczne Polskie, jedno z najważniejszych stronnictw politycznych Wielkiej Emigracji, zostało utworzone w Paryżu 17 marca 1832 r. Było to najliczniejsze ugrupowanie demokratyczne emigracji polskiej, zbliżone organizacyjnie do partii politycznej.

TDP wyodrębniło się z działającego od 1831 r. w Paryżu Komitetu Narodowego Polskiego. Pierwszy program został ogłoszony w tzw. "Małym Manifeście" 17 marca 1832 r. przez grupę założycieli z Tadeuszem Krępowieckim i Aleksandrem Pułaskim na czele. Zakładano w nim konieczność radykalnych reform społecznych w przyszłej Polsce, a klęskę powstania upatrywano w konserwatyzmie szlachty. Drugi manifest programowy TDP ogłoszono 4 grudnia 1836 r. w Poitiers, już po wystąpieniu z TDP T. Krępowieckiego i St. Worcella. Ta deklaracja zwana jest "Wielkim Manifestem" lub "Manifestem Poitierskim". W stosunku do "Małego manifestu" była ona bardziej zachowawcza: nie akcentowano w niej już programu antyszlacheckiego. Od 1840 r. działacze TDP przygotowywali powstanie, które miało objąć wszystkie trzy zabory. Po upadku Wiosny Ludów Centralizacja, będąca najwyższą władzą TDP, przeniosła się do Londynu. W 1862 r. Towarzystwo Demokratyczne Polskie rozwiązało się.

Jego najwybitniejszymi działaczami byli m.in. Tadeusz Krępowiecki, Stanisław Worcell i Ludwik Mierosławski. Z czasem z TDP wyłoniły się radykalne programowo Gromady Ludu Polskiego (Grudziąż, Humań i Praga), próbujące realizować zasady socjalizmu utopijnego.