Wacław Rzewuski (podróżnik)
Z Wikipedii
Wacław Rzewuski ( ur. 15 grudnia 1765 we Lwowie, zm. 1831) herbu Krzywda, syn Seweryna – hetmana polnego koronnego i Konstancji Małgorzaty Lubomirskiej, podróżnik, orientalista, poeta, jeździec i znawca koni.
Służył w wojsku austriackim, gdzie podczas służby w armii austriackiej wyuczył się języka arabskiego i tureckiego. W 1818 udał się na Wschód, po czym osiadł na Podolu, gdzie prowadził życie na sposób orientalny.
W Arabii poznał pustynię i jej mieszkańców. Zwiedził Syrię, Irak, Liban, Palestynę. Opracował m.in. mapę Mekki, Persji oraz Półwyspu Arabskiego. Pozyskał zaufanie i przyjaźń przywódców szczepów beduińskich. Z wodzem rodu Roualla, Edre ibn Shalanem, zawarł przymierze krwi. Rzewuski zżył się z Beduinami – mieszkał z nimi, polował, świętował i brał udział w ich wyprawach wojennych. Kunszt wojenny i odwaga przyniosły mu uznanie, sławę i zaszczytny tytuł Tadż el Fahr Abd el Nischaane, co oznacza wieniec sławy.
Wrażenia z podróży do Arabii Rzewuski spisał po francusku w pamiętnikach pt.: Sur Les Chevaux et Provenants des Races Orientales. W 1927 manuskrypt został nabyty przez Bibliotekę Narodową, gdzie przetrwał do dziś. Zawiera on ponad 400 kolorowych rysunków, stanowiących źródło badań nad miejscową kulturą i zwyczajami, co ma ogromną wartość również dla Saudyjczyków. Są tam też nuty, które pozwalają odtworzyć muzykę beduińską sprzed 200 lat, a także spis ludności niektórych plemion. Zainteresowanie pamiętnikiem zgłosiła ostatnio Arabia Saudyjska, dla której dzieło jest tym bardziej cenne, że kraj ten nie posiada wielu pamiątek piśmienniczych z tego okresu. Wydał też „Podróż do Palmiry” (1821).
Założył pierwszy w Europie instytut badań orientalistycznych.
Po powrocie do kraju wiele czasu spędzał w siodle wśród Ukraińców gdzie stał się na tyle sławny że powstały o nim pieśni np.: "Hej, pane Hetmane Zołotaja Boroda (...) Hej pane Hetmane, hej pane Rewuckij, Prijdy nuże miłyj Lasze (...)"
W 1831 podczas powstania listopadowego Rzewuski wystawił oddział jazdy, przeznaczając dla niego ukochane konie arabskie. Dowodząc oddziałem w przegranej bitwie pod Daszowem, zginął w niewyjaśnionych okolicznościach.
Rzewuskiemu poświęcili swoje utwory m.in.: Adam Mickiewicz (Farys), Juliusz Słowacki (Duma o Wacławie Rzewuskim), Wincenty Pol (Hetman Złotobrody) oraz Michał Budzyński (Wacław Rzewuski). Pojawił się on także na obrazach Juliusza Kossaka, Piotra Michałowskiego i Januarego Suchodolskiego.
- Zobacz też Stosunki polsko-saudyjskie
