Wilda
Z Wikipedii
Wilda - najmniejsza z pięciu dzielnic Poznania. Od 1990 roku nie posiada odrębności administracyjnej, ale nadal posiada część instytucji gminnych oraz administracji państwowej, m.in. takie jak urząd skarbowy, policja, administracja ochrony zdrowia. Dzielnice te przywoływane są również do celów statystycznych, a także żyją w świadomości mieszkańców miasta.
Spis treści |
[edytuj] Opis dzielnicy
Granice Wildy wytyczają w kolejności od zachodu: Strumień Junikowski, ul. Pszczyńska, ul. Leszczyńska, ul. Piargowa, ul. Głazowa, ul. Przełęcz, tory kolejowe trasy na Zbąszynek, Most Dworcowy, ul. Królowej Jadwigi, most Królowej Jadwigi i główny nurt Warty. W obrębie dzielnicy wyróżnia się mniejsze twory zwyczajowo również nazywane dzielnicami:
- Wilda (w węższym znaczeniu)
- Dębiec
- Dębina
- Świerczewo
Na Wildzie przeważa zabudowa przemysłowa. Zlokalizowane są tu Zakłady im. Hipolita Cegielskiego i Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, które zajmują zachodnią część dzielnicy. Tereny mieszkalne stanowią przede wszystkim położone na południu osiedla zabudowy wielorodzinnej na Dębcu oraz jednorodzinnej na Świerczewie, a także najstarsza część dzielnicy z zespołem kamienic z początku XX wieku znajdująca się w północnej części dzielnicy. Część wschodnią dzielnicy zdominował dębiński klin zieleni obejmujący jedno z ujęć wody dla Poznania.
[edytuj] Powierzchnia i ludność
- Powierzchnia - 15 km2 (5,8% powierzchni miasta)
- Liczba ludności - 63 800 osób (11,1% ludności miasta)
- Gęstość zaludnienia - 4253 osób/km2
[edytuj] Historia
Pierwsza wzmianka o Wildzie pochodzi z 1253 r. – Władysław Odonic oddał poznańskiemu biskupstwu wieś Minikowo wraz z przyległymi gospodarstwami, wśród nich są Wierzbice (pierwotna nazwa Wildy). 31 maja 1488 Wierzbice kupił Jakub Wilda, to od jego nazwiska dzielnica zyskała później swoje miano. W drugiej połowie XVI w. u zbiegu dzisiejszych ulic Niedziałkowskiego i Górnej Wildy powstał na terenach byłego leprozorium rycerzy św. Łazarza szpital dla ubogich pw. św. Łazarza. W początkach XVIII wieku splądrowana przez szwedzkie wojska Wilda popadła w zupełną ruinę. To wtedy władze Poznania i biskupstwo postanowili sprowadzić osadników z Bambergu. Pierwsi Bambrzy trafili na Wildę w 1747 r. Gwałtowny rozwój podpoznańskiej wtedy miejscowości przypada na wiek XIX:
- 1818 – przy Dolnej Wildzie powstała pierwsza szkoła (również dla dzieci z Łazarza);
- 1820 – dla księżnej Ludwiki Radziwiłł, żony namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego i właścicielki pałacyku myśliwskiego na Dębinie, wytyczona została Droga Dębińska;
- ok. 1825 – przy Drodze Dębińskiej powstał ogród rozrywkowy "San Domingo", własność mistrza kominarskiego Karola Dominika;
- 1895 przy Dolnej Wildzie stanęła elektrownia ze stacją pomp;
- 1897 przy placu Bergera (dziś Marii Skłodowskiej-Curie) powstał posterunek straży pożarnej;
Wreszcie na przełomie stuleci podjęte zostały najważniejsze dla przyszłej dzielnicy decyzję. 3 listopada 1899 władze Wildy postanowiły przyłączyć miejscowość do Poznania. Wilda stała się dzielnicą wraz z dwiema innymi podpoznańskimi wsiami o silnych wpływach bamberskich – Łazarzem i Jeżycami – dokładnie 1 kwietnia 1900 r.
Nowa dzielnica szybko stała się jednym z najbardziej "poznańskich" rejonów Poznania, stanowiącym o charakterze miasta. To tu współżyli pokojowo Polacy, Niemcy i potomkowie bamberskich osadników (w dzielnicy funkcjonowały dwie świątynie – ewangelicki zbór z 1904 przy Rynku Wildeckim oraz katolicki kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego z 1926 r.). W 1912 r. na Wildzie właśnie powstał klub sportowy Warta Poznań, który w 1929 r. na świeżo oddanym do użytku Stadionie Miejskim (przy Dolnej Wildzie) zdobył mistrzostwo Polski. Ten sam stadion podczas okupacji hitlerowskiej (od 1 maja 1941 r.) służył za obóz pracy dla Żydów (Judenarbeitslager-Stadion). Podobnie jak Warta Poznań, dla starszych poznaniaków symbolem miasta są również działające na Wildzie Zakłady im. Hipolita Cegielskiego (HCP – zwane gwarowo "Ceglorzem"). To tu 28 czerwca 1956 r. rozpoczął się pierwszy w całej komunistycznej Europie zryw przeciw władzy, kiedy poznańscy robotnicy zażądali przestrzegania praw człowieka.
oprac. na podst. własnej publikacji w Gazecie Wyborczej w Poznaniu z 1 kwietnia 2000 r.
[edytuj] Ważne miejsca
- Zakłady im. Hipolita Cegielskiego
- Kościół Matki Boskiej Królowej
- Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Poznaniu
- ZNTK
- ujęcie wody Dębina
- stadion KS "Warta" (w rozbiórce)