Zawory (pasmo)
Z Wikipedii
Zawory (od 550 do 715 m n.p.m., czes Závora) – wąski wyrównany grzbiet górski w Górach Stołowych Sudetach Środkowych w południowo-zachodniej Polsce.
Spis treści |
[edytuj] Lokalizacja
Pasmo Zaworów położone jest na południowej granicy z Czechami na południe od Chełmska Śląskiego
[edytuj] Opis
Zawory to zalesione, płaske, wąskie pasmo górskie z izolowanymi pagórami sięgające po dolinę Zadrny w Kotlinie Krzeszowskiej i zamykające od północy i północnego zachodu Góry Stołowe. Miejscami na zboczach skalne ściany piaskowcowe.Przebiegająca grzbietem szczytowym granica dzieli pasmo na polską i czeską część po czeskiej stronie pasmo nazwane jest (czes. Závora). Najwyższy szczyt tej części to: Róg (715 m n.p.m.). Na wysokości Okrzeszyna pasmo w kierunku południowym przechodzi na czeską stronę. Pasmo ma kształt wąskiego rogala ciągnącego się od okolic Golińska na północnym wschodzie do okolicy czeskich Polic nad Metují na południu. Zawory z trzech stron otaczaczają Adrszpachskie Skały (czes. Adršpašskoteplické skály). Na szczytowych wierzchowinach: Rogu, Drogosza, Chochoła i Mielnej, brak jest skałek, które natomiast występują o różnorodnych kształtach w Gorzeszowskich Skałkach pod Gorzeszowem oraz w okolicy między Różaną a Łączną. Ze względu na liczne spłaszczenia i łagodne zbocza na obszar Zaworów dość wysoko wkroczyły tereny uprawne i wsie. Lasy skupiły się w trudniej dostępnych miejscach, przede wszystkim na stromiznach i niedostępnych krawędziach.
[edytuj] Budowa
Zawory zbudowane są ze skał osadowych, są to górnokredowe piaskowce ciosowe i mułowce z formami wietrzenia piaskowców górnej kredy zaś niższe (dolne) partie utworzone są z triasowego piaskowca szarogłazowego. Nazwa piaskowce ciosowe pochodzi od naturalnej własności dzielenia się skał wzdłuż pewnego systemu.
[edytuj] Powstanie
Zawory powstały w górnej kredzie (ok. 100 mln lat temu) w wyniku długotrwałego procesu sedymentacyjnego a potem erozyjnego piaskowców górnej kredy. Materiał potrzebny do nagromadzenia się górnokredowych osadów pochodził z niszczenia lądów, które otaczały zbiornik wodny. Zmieniające się warunki klimatyczne w długim okresie trwającym wiele mln lat zmienne uwarstwienie oraz różne lepiszcze wpływały na kształt i urzeźbienie. W kształtowaniu rzeźby ważną rolę, odegrały również ruchy górotwórcze i tektoniczne. Gorzeszowskie Skałki oraz inne skałki występujące w paśmie zostały wypreparowane przez denudacyjne rozcięcia spływających wód i ruchów masowych zwietrzeliny.
[edytuj] Turystyka
Przez Zawory prowadzi wytyczony w 1993 r. graniczny szlak turystyczny.
zielony – szlak graniczny prowadzący wzdłuż granicy z Tłumaczowa do Przełęczy Okraj
niebieski – szlak prowadzi północno zachodnim zboczem poniżej linii grzbietowej równolegle do granicy. Granica przebiega grzbietem Zaworów- do Zaworów prowadzi droga lokalna z Mieroszowa do Chełmska Śląskiego.
- turystyczne przejście graniczne na Przełęczy Chełmskiej:Chełmsko Śląskie – czes.Libná.
[edytuj] Ciekawostki
- Przez Zawory przebiega granica zlewiska mórz: Bałtyckiego i Północnego.
- Nazwę Zawory pasmo nosi od pojęcia "zawora" znaczącego zamknięcie.
- Przy drodze z Okrzeszyna do Uniemyśla po prawej stronie przed nieczynnym kamieniołomem "Skała Śmierci", gdzie w przeszłości wykonywano wyroki śmierci.
