Zofia Kielan-Jaworowska
Z Wikipedii
Zofia Kielan-Jaworowska (ur. 25 kwietnia 1925 w Sokołowie Podlaskim) – polski paleobiolog, emerytowana profesor w Instytucie Paleobiologii PAN w Warszawie.
Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, w czasie II wojny światowej na tajnych kompletach, potem na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym. Stopień doktora uzyskała w 1953 roku, a profesora w 1972.
Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka.
W początkach pracy naukowej badała trylobity ordowiku i dewonu Środkowej Europy. W latach 1963-1971 była organizatorem i kierownikiem serii wypraw Polsko-Mongolskiej Ekspedycji Paleontologicznej, które na pustyni Gobi dokonały odkryć szeregu nowych gatunków dinozaurów i pierwotnych ssaków z epoki późnej kredy. Ze skał kredy, ale także paleogenu, pozyskano także cenne okazy krokodyli, jaszczurek, żółwi i ptaków. Opracowania tych znalezisk trwają do dziś i ukazują się w czołowych światowych pismach i monografiach. W czasie ekspedycji mongolskich głównym tematem badawczym Kielan-Jaworowskiej stały się prymitywne ssaki (wieloguzkowce - Multituberculata) i w zakresie badań nad pierwotnymi ssakami została jednym z czołowych specjalistów na świecie. Jest pomysłodawczynią oraz głównym i wiodącym autorem książki Mammals from the Age of Dinosaurus (Ssaki ery dinozaurów), wydanej przez Columbia University Press 2004, za którą uzyskała Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Wykładała na wielu uczelniach, m. in. na Harvard University, Université de Paris VII oraz Universitetet i Oslo. Jest członkiem PAN, Norweskiej Akademii Nauk, Academia Europea i wielu innych towarzystw naukowych. Od jej imienia i nazwiska nazwano dziesiątki gatunków i rodzajów prehistorycznych zwierząt (np. Kielanodon, Kielantherium, Zofiabaatar).
[edytuj] Nagrody i wyróżnienia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1966)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1985)
- doktorat honoris causa Uniwersytetu Camerino we Włoszech (1989)
- Nagroda im. Alfreda Jurzykowskiego Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (1994)
- Walter Granger Memorial Award - nagroda przyznawana za działalność eksploratorską w Stanach Zjednoczonych (1988)
- Romer-Simpson Medal - najwyższe odznaczenie przyznawane przez Towarzystwo Paleontologii Kręgowców w Stanach Zjednoczonych (1995)
- Krzyż i tytuł Weterana Walk o Wolność i Niepodległość (1999)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002)
- Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2005
