Oseti (narod)
From Wikipedia
Oseti, narod na Kavkazu iranskog porekla. Potomci su sarmatskog (iranskog) plemena, Alana.
Danas na Kavkazu živi oko 700,000 Oseta. Najviše ih živi u Republici Severnoj Osetiji (deo Ruske Federacije) i Republici Južnoj Osetiji (formalno deo Gruzije, ali faktički je nezavisna država). Republika Severna Osetija je nedavno promenila ime u Republika Alanija.
Oseti čine etničku većinu u obe republike. U Severnoj Osetiji (Alaniji), Oseti čine 61% populacije, dok u Južnoj Osetiji čine 70%. Oseti još uvek govore dijalektom starog sarmatskog jezika.
Osetski jezik spada u istočnu grupu iranskih jezika. Oseti sami sebe nazivaju Ironi (Iranci), po veroispovesti su većinom pravoslavni hrišćani, a ima ih i muslimana.
[uredi - уреди] Istorija
U prvom veku nove ere, Alani su živeli u Azijskoj Sarmatiji, severno od Kavkaza. 72. godine n.e., Alani su u savezu sa drugim plemenima izvršili invaziju na Jermeniju i Mediju. U četvrtom veku jedan deo Alana se pod pritiskom Huna seli na zapad.
Na kraju četvrtog i početkom petog veka Alane nalazimo u više regiona Zapadne Evrope. 406. godine Alani prelaze Rajnu i upadaju u Galiju (današnja Francuska). Tu su se Alani podelili na dve grupe. Jedna grupa je prešla u službu Rimskog carstva i ostala u Galiji. Druga grupa je 409. godine upala na Pirinejsko poluostrvo, gde je formirala Alansku državu. 418. godine, Alansku državu su uništili Zapadni Goti. 429. godine, pod pritiskom Zapadnih Gota, Alani, Vandali i Svevi su se preselili u Severnu Afriku, gde su formirali Alansko-Vandalsku kraljevinu, koja je postojala nešto više od 100 godina, dok je nisu uništili Vizantinci.
Alani koji su ostali u Galiji su povremeno bili u službi Rimskog carstva, a povremeno u savezu sa Gotima. 439. godine je formirana nova Alanska država na području današnjeg grada Orleansa. Međutim, i ova država je uništena, a Alani su se kasnije asimilovali u druge zapadnoevropske narode i prestali da postoje kao nacija.
Alani koji su ostali u regionu Kavkaza, preselili su se nešto južnije, na same Kavkaske planine. Između desetog i dvanaestog veka, Alanija je bila značajna država u kavkaskom regionu. Alanski carevi imali su veliku moć i međunarodni ugled. Najveću moć Alanija je dostigla u vreme cara Durgulela u jedanaestom veku, koga strane hronike iz tog vremena nazivaju Durgulel Veliki.
Jedan deo Alana se 1239. godine doselio u Mađarsku, gde su bili poznati pod imenom Jasi. Njihovi mađarizovani potomci danas žive u mađarskoj županiji Jas-Nađkun-Solnok, govore mađarskim jezikom i smatraju se etničkom grupom Mađara.
U vreme postojanja Sovjetskog Saveza, potomci Alana, Oseti, dobili su dve autonomne teritorije: Autonomnu Republiku Severnu Osetiju (u sastavu Rusije) i Autonomnu Oblast Južnu Osetiju (u sastavu Gruzije). Posle osamostaljenja Gruzije (1991. godine), Južna Osetija je takođe proglasila sopstvenu nezavisnost i danas postoji kao nezavisna država, međutim, međunarodno nepriznata.
[uredi - уреди] Vidi još
- Spisak naroda
- Jasi
- Sarmati
- Stari Hrvati
- Stari Srbi
