การจัดการความรู้ในภาคราชการ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

การจัดการความรู้ในหน่วยราชการ ในประเทศไทย เป็นกิจกรรมที่ถูกบังคับโดยพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี พ.ศ. 2546 หมวด 3 มาตรา 11 ที่ระบุให้ ส่วนราชการมีหน้าที่พัฒนาความรู้ในส่วนราชการ เพื่อให้มีลักษณะเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้อย่างสม่ำเสมอ โดยต้องรับรู้ข้อมูลข่าวสารและสามารถประมวลผลความรู้ในด้านต่างๆ เพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติราชการได้อย่างถูกต้อง รวดเร็วและเหมาะสมกับสถานการณ์ รวมทั้งต้องส่งเสริมและพัฒนาความรู้ความสามารถ สร้างวิสัยทัศน์และปรับเปลี่ยนทัศนคติของข้าราชการในสังกัดให้เป็นบุคลากรที่มีประสิทธิภาพและมีการเรียนรู้ร่วมกัน ทั้งนี้ เพื่อประโยชน์ในการปฏิบัติราชการของส่วนราชการให้สอดคล้องกับการบริหารราชการให้เกิดผลสัมฤทธิ์ตามพระราชกฤษฎีกานี้ และนอกจากนี้หน่วยราชการยังได้รับการบังคับโดยตัวชี้วัดการประเมินหน่วยราชการของ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)

สารบัญ 1 หน่วยงานแชมเปี้ยน 2 หน่วยงานขับเคลื่อนเครือข่ายการจัดการความรู้ภาคราชการ 3 ยุทธศาสตร์ขับเคลื่อนเครือข่ายจัดการความรู้ในหน่วยราชการ 4 จุดอ่อนของการใช้การจัดการความรู้ในหน่วยราชการ 5 อ้างอิง

[แก้] หน่วยงานแชมเปี้ยน

หน่วยงานราชการที่ดำเนินการใช้การจัดการความรู้เป็นเครื่องมือพัฒนาการดำเนินงานได้ผลดี ได้แก่

• กรมส่งเสริมการเกษตร [1] [2]
• กรมราชทัณฑ์
• กรมอนามัย [3] [4]
• กรมสุขภาพจิต [5]
• จังหวัดนครศรีธรรมราช
• มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
• มหาวิทยาลัยนเรศวร
• โรงพยาบาลศิริราช
• โรงพยาบาลบ้านตาก

[แก้] หน่วยงานขับเคลื่อนเครือข่ายการจัดการความรู้ภาคราชการ

• สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการเป็นหน่วยงานหลักในการขับเคลื่อน
• สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคมเป็นหน่วยงานขับเคลื่อนการจัดการความรู้ในทุกภาคส่วนของสังคม ทำงานร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการและภาคีหน่วยราชการ ในการนำเอาประสบการณ์ความสำเร็จของหน่วยราชการมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน
• สถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติร่วมมือกับสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการในการพัฒนาองค์กรต้นแบบ และรับให้บริการที่ปรึกษา
• บริษัทไทยเรทติ้งแอนด์อินฟอร์เมชั่นเซอร์วิสรับทำงานด้านการประเมินผลงานของหน่วยราชการให้แก่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ

[แก้] ยุทธศาสตร์ขับเคลื่อนเครือข่ายจัดการความรู้ในหน่วยราชการ

สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคมจะร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการดำเนินยุทธศาสตร์ในปี ๒๕๕๐ ดังนี้

• ยุทธศาสตร์ เรื่องเล่าจากแชมเปี้ยน
• ยุทธศาสตร์ Virtual Hall of Fame
• ยุทธศาสตร์ เวทีแชมเปี้ยน รพก. (ราชการพัฒนากันเอง)

[แก้] จุดอ่อนของการใช้การจัดการความรู้ในหน่วยราชการ

เท่าที่ผ่านมายังมีหน่วยงานราชการไทยอีกมากมายที่ไม่สามารถใช้ การจัดการความรู้ (KM) ให้มีประโยชน์ต่องาน คน และองค์กรของตัวเอง อาจเป็นเพราะทำไปผิดทาง หรือ ตกหลุมพลางอันใหญ่ หลายอย่าง เช่น

1. ผู้บริหารยังยึดติดอยู๋ในวัฒนธรรมอำนาจ หรือโครงสร้างแบบสามเหลี่ยม ทำงานแบบ (Top-down) ไม่ยอมรับหรือเปิดโอกาสให้บุคคลากรได้ร่วมคิดและแสดงความคิดเห็น
2. ผู้บริหารที่ต้องการผลงาน หรือผลสำเร็จอย่างรวดเร็ว ใจร้อน โดยไม่สนับสนุนให้เกิดวัฒนธรรมใหม่ คือวัฒนธรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และวัฒนธรรมการทำงานแบบร่วมคิด ร่วมทำ
3. องค์กรไม่มีเป้าหมายในการใช้ KM ร่วมกัน หรือ เป้าหมายที่จะนำ KM ไปใช้ เป็นเป้าหมายที่ไม่มีพลัง ไม่น่าสนใจ ไม่ก่อเกิดประโยชน์ให้กับใคร (หัวปลา ไม่ดี)
4. องค์กรยึดเอา KM เป็นตัวเป้าหมายเสียเอง ทำให้การใช้ KM ลอยๆ เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่ไม่มีจุดมุ่งหมาย
5. องค์กรใช้ KM แบบหลอกลวง คือ ทำไม่จริง แต่ทำเพียงเพื่อให้ผ่านเกณฑ์การประเมินตามตัวชี้วัดของ ก.พ.ร.
6. ยึดติดในรูปแบบ หรือ ทฤษฎี KM แบบใดแบบหนึ่ง และทำโดยไม่พลิกแพลง หรือปรับให้เข้ากับคน วัฒนธรรม และวิถีการทำงานขององค์กร
7. องค์กรขาด "คุณอำนวย" หรือ ผู้อำนวยความสะดวกให้เกิดบรรยากาศ และกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในองค์กรอย่างมีประสิทธิภาพ
8. คนในองค์กรยังไม่เห็นคุณค่าใน "Tacit Knowledge" หรือ ความรู้ซ่อนเร้น ในตัวคน ที่ได้มาจากประสบการณ์จริง ได้มาจากการทำงานจริง ความรู้ที่เป็นเกร็ดเล็กเกร็ดน้อย หรือแม้กระทั่งยังไม่เห็นคุณค่าของคนทำงานภายในองค์กรด้วยกันเอง
9. คนในองค์กรยังชอบ หรือหลงบูชา ความรู้ที่เป็น "Explicit Knowledge" หรือ ความรู้ชัดแจ้ง เพียงอย่างเดียวเพราะเห็นว่า "ความรู้" ต้องเป็นสิ่งที่พิสูจน์หรือผ่านการวิจัยโดยผู้เชี่ยวชาญมาแล้วเท่านั้นจึงจะเชื่อถือได้ หรือนับถือและเชื่อในความรู้ของคนต่างชาติมากกว่า
10. หลงว่าการจัดการความรู้ ต้องใช้ ICT เท่านั้น มีการลงทุนกับเทคโนโลยีที่มากจนเกินไป
11. คนในองค์กร อยากจะรู้เรื่อง KM ให้ชัดเจนจนละเอียดแจ่มแจ้งเสียก่อน จากการอบรม บรรยาย หรือการอ่านหนังสือ ฯลฯ โดยยังไม่คิดจะทำจริง หรือทดลองทำ ซึ่งการเข้าใจ KM หรือ สิ่งใดสิ่งหนึ่ง ให้ได้อย่างละเอียดชัดเจน เป็นเรื่องที่เป็นไปได้ยากถ้าไม่ลงมือปฏิบัติ (ผู้ปฏิบัติ คือ ผู้รู้จริง)
12. คิดกลัว หรือกังวล ในอุปสรรคต่างๆ นานาที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต จนท้อใจและไม่สามารถเริ่มปฏิบัติได้ ซึ่งการคิดและระมัดระวังอย่างรอบด้านเป็นสิ่งที่ดีในการวางแผน แต่ไม่ควรนำมาปิดกั้นความมุ่งมั่น และการเดินหน้าไปสู่ความสำเร็จที่ตั้งใจไว้

[แก้] อ้างอิง

1. สิ่งดีๆ ที่หลากหลาย สไตล์ KM (Best Practice - KM Style) รายงานประจำปี 2549 สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม
2. นานาเรื่องราวการจัดการความรู้ 2549. สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม ISBN 974-9772-24-5