Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Web Analytics
Cookie Policy Terms and Conditions Folau ʻa Kae - Wikipedia

Folau ʻa Kae

Mei he Wikipedia

Ko e folau ʻa Kae ko e tala tukufakaholo mei Tonga. Ko e taʻanga ʻoku ʻasi ʻi heni kuo toʻo mei he Makasini ʻa kolisi, 3, 1876 (ngāueʻaki ʻa e sipela onopooni). Ko e hingoa Kae ʻoku hoko ʻAe ʻi he lea fakahaʻamoa, ko hono ʻuhinga ko e taʻe.

[fatuʻi vahe] Ko e folau ʻa Kae

Vaka ne faʻu ʻi Haʻamea,
fai lā ʻuta pea fakaheka;
he vaka ne haʻi ʻuta ki he lepa.
«He fonua koʻeni ʻe fakahela,
takitaha ngaohi haʻane meʻa
ke tau folau ki he puko lea,
tuku Tongatapu ka tau lelea.»
Tupa!

Haʻapai ē ka fotuaki,
Vavaʻu ē ka fotuaki,
fai mai e tala ʻa toutai.
Kalo mai pē Loʻau: «ʻIkai,
ko e loi e tuʻunga toutai,
tau ʻave e kāingá ni,
ke tuku ki he tafatafaʻakilangi.»
Tupa!

Pea ʻuli hifo honau vaka,
pea hokosia e tahi tea,
pea mo e tahi fuofuanga,
mo e tahi pupulu naʻe tala.
«Tutuʻu ki tahi mo [h]eua.
Ko e hā hoʻomou tangí na?
Kā ʻikai ko honau kākā
pea tau mole fua ai ā.»
Tupa!

Fokihanga folau e fuʻu 
pea fihi ai honau fana.
Longopoa mo Kae e kaka
ne na feʻohofi ki hono vaʻa,
pea na tekena ai ʻo ʻatā.
Mole ai ʻi he langi naʻe ava
ko e potufonua ʻo e vavā.
Ko e moleʻanga ia ʻo e vaka.
Tupa!

Longopoa mo Kae, ongo ʻotua,
ha ongo siana ko ia e ula,
kuo mālie ʻena fakaʻuta.
«Haʻu ta talia e tahi ka huʻa,
pea ta kakau ai ki taua
takitaha kumi hano fonua.»
Tupa!

Tō hake ʻa Kae ʻene kakau,
tūʻuta he motu ko Kanivatu,
ʻoku ʻoneʻone ʻikai hakau.
ʻOku toka e tofuaʻa ʻe valu
mo e neiufi ʻapē ʻe teau.
«Hoto fakapō, he tō maumau,
naʻa maʻu kita ʻe he Kanivatu.»
Tupa!

Mohe Kae he vahaʻa tofuaʻa,
haʻu e manu ʻene siutaka.
Taʻomia Kae pea katakata:
«Toki ʻi ai ha manu kāfakafa,
maʻu hifo maʻate muʻāvaka
ke ʻilo e Tonga e meʻa taha.»
Tupa!

Teitei mafoa mai e ata
tūtūfulu pea ʻakaʻaka,
teitei puna pea kapakapa.
Piki ai Kae hono fatafata,
siu pē manu he loto moana.
Kae tāupe e fuʻu tangata,
tepa hifo ki he ʻoneʻone pata,
fakatō patū ʻi ʻAkana.
Pea ʻalu ai ʻene uhu kava
kia Sinilau, pea na takanga,
tupu ai hono matātangata.
Kae naʻe ʻikai alofi ha kava.
Tupa!

He ika ʻa Haʻamoa ne fafanga,
ko e longoʻuli mo e tofuaʻa,
momoʻi ki vai kele ke tataka.
Maʻu ai ʻe Haʻamoa ʻo tafa,
pea ʻomi ai ʻa hono alanga,
pea ʻave ʻo tau ʻi fale fata.
Ko e tama tō he mehekitanga
toʻo leva fakamaʻanga taha,
pea ʻalu ai kuo feitama;
fānau hifo ko e māhanga,
ko Tonga mo Tunungatofuaʻa.
Tupa!
Nofo ai Kae pea fieʻalu,
fai ʻene tala kia Sinilau:
"Ke ʻomaio ha māhanga tatau
ke u ai heka ange ai au,
ke tala ki Tongatapu,
ko e taulua ʻa Sinilau
ko e meʻa mālohi ange fau."
Tupa!
Fai ai e tala ʻe Sinilau:

[fatuʻi vahe] Tataku

  • ʻI. F. Helu; Critical essays; 1999; ISBN 0-9595477-9-7
  • E.W. Gifford; Tongan myths and tales, BPB Bulletin 8; 1924

More information in English available GO

ʻAi taumuʻa ki he…
ʻi he ngaahi lea kehe
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu