Çıldır Eyaleti
Vikipedi, özgür ansiklopedi
düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu madde Eylül 2006 tarihinden beri etiketli olarak durmaktadır.
Samtshe-Saatabago’yu ele geçiren Osmanlıların burada kurduğu eyalet. Osmanlılar, 16. yüzyılın ilk yarısında Samtshe-Saatabago’nun batısını ele geçirdiler. 1578’de de bölgenin doğusunu topraklarına kattılar. 1579’da, Samtshe-Saatabago’nun değişik zamanlarda ele geçirilen yerlerini birleştirerek Çıldır Eyaleti’ni (Ahıska Paşalığı) kurdular. Atabeg IV. Kvarkvare (1574-81) ve kardeşi Manuçar, Osmanlı politikalarına karşı çıktılarsa da bir sonuç alamadılar. Manuçar Müslümanlığı kabul etmek zorunda kaldı ve Mustafa adını aldı. Ardından Osmanlı padişahı tarafından Ahıska (Ahaltsihe) paşası olarak atandı.
Bölgenin Osmanlılaştırılmaya başlanması üzerine II. Manuçar, Kartli kralı I. Simon ile ilişki kurdu ve kendisinden Osmanlılara karşı savaşmak için yardım talep etti. 1582’de Manuçar’ın liderliğinde Samtshe’de büyük bir ayaklanma düzenlendi. Gürcüler Ahıska ve çevresinin denetimini ele geçirdiler. Manuçar yeniden Hıristiyanlığa döndü ve Samtshe atabegi oldu.
Osmanlılar 1587’de Samtshe’deki isyanı bastırdılar ve Ahaltsihe’yi ikinci kez ele geçirdiler. 1607 yılında Gürcülerin de yardımıyla İran Osmanlıları Ahaltsihe’den çıkardı. I. Şah Abbas, Ahaltsihe yöneticisi olarak II. Manuçar’ın 15 yaşındaki oğlu Manuçar’ı atadı, ama Osmanlılar 1608’de Ahaltsihe’yi geri aldılar. 1612’de Osmanlı sultanı Ahıska beylerbeyi olarak III. Manuçar’ın amcası Beka’yı (Sefer Paşa) atadı. Bu tarihten sonra Samtshe-Saatabago Gürcü feodal yöneticileri siyasal faaliyetlere son verdiler.
Ahaltsihe Paşalığı, Samtshe-Saatabago topraklarını bütünüyle kapsamıyordu. Bir bölümünü (İspir, Tortum, Ardahan-ı Küçük, Mameravan) Osmanlılar başka bir eyalete katmışlardı.
Çıldır Eyaleti’nde Osmanlılar İslam’ı yaymaya başladılar. Gürcü feodallerin bir kısmı bölgeden ayrıldı. Halk ise uzun süre Hıristiyanlığı, anadilini, geleneklerini ve ulusal özelliklerini korudu.
1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Ahıska ve çevresi Osmanlı egemenliğinden çıktı. 19. yüzyılın ortalarında Ahıska Paşalığı kaldırıldı, Osmanlıların elinde kalan bölgeler de başka vilayetlere bağlandı.
