Şah İsmail
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şah İsmail, Azerbaycan Safevi devletinin kurucusu önemli devlet adamı ve şair (17 Temmuz 1487 - 23 Mayıs 1524).
Oğuz Türklerinin 24 boyundan biri olan Avşar boyundandır. İran Safevi Devleti'nin Sultanlığını yapmıştır. Şiilerin başı olmak için savaşmıştır. Çaldıran Savaşı'nda Yavuz Sultan Selim'e yenilmiştir.
Büyük devlet adamı Şah İsmail Azerbaycan ve İran'da güçlü bir devlet sistemi kurmuştur. Azericeyi devlet dili olarak kabul etmiş, milli devlet gelenekleriyle Azerbaycan devlet tarihinde yeni bir aşama kaydetmiştir.
[değiştir] Hayatı
Şah İsmail 17 Temmuz 1487 yılında Erdebil şehrinde soyu çok eskiye dayanan nüfuzlu ve tanınmış bir Azerbaycan'lı ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Baba tarafından Şeyh Seyfettin'nin soyundandır. Şah İsmail'in babası Şeyh Haydar, dedesi ise Şeyh Cüneyd'dir. Şah İsmail anne tarafından da devrin güclü ve köklü bir ailesine mensuptur. Annesi "Alemşah beyim" Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'nın kızı, Sultan Yakub'un kız kardeşidir.
Şeyh Haydar savaş sırasında ihanete uğrayıp öldürüldükten sonra (1488), İsmail annesi ve kardeşleri (Sultanali ve İbrahim) ile birlikte Şiraz'da (İstәxrdә) mahkum edilir. Mahkum edildiklerinde İsmail daha iki yaşında bile değildir. Bir süre sonra Rüstem Mirza kardeşlerden yararlanmak için onları serbest bırakır. Fakat savaş sırasında İsmail'in büyük kardeşi Sultanali'nin ve "kızılbaşlar"ın cesurca çarpıştıklarını görünce korkuya kapılır, kendisini ve neslini ortaya çıkacak tehlikelerden korumak için Şeyh Cüneyd neslini ortadan kaldırmaya karar verir. O, Şeyh Sultanali'nin üzerine adamlarını gönderir ve onu öldürtür. Ölümünden önce Şeyh Sultanali İsmail'i varisi ilan eder ve Erdebil'e gönderir. "Kızılbaşlar" İsmail'in arandığını öğrenince onu bir süre Erdebil'de daha sonra da Rәştdә gizlenmesini sağlarlar.
Sonra onu Lahicana, Gilan hükümdarı Mirza Ali'nin sarayına getirirler. Gilan'a geldiğinde İsmail daha yedi yaşındaydı. Burada, Hasan han'ın koruması altında Lala Hüseyin tarafından eğitilir. İsmail yaklaşık altı yıl burada kalarak, dönemin tanınmış emir ve alimlerinden dini, dünyevi ve askeri eğitim görür.
Şah İsmail 13 yaşında siyasi ve dini konularda faaliyete başlar.Ağustos 1499'da Erdebile yollandı.
 |
Kişi ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
