Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Oğuz illerinde bir kadın gece düşmandan kaçarken çocuğunu düşürdü bu Aruz Koca adlı bir Türk beyinin oğluymuş. Çocuğu aslanlar bulmuş ve beslemişler bir gün at çobanlarından biri çocuğu görür otağa haber getirir. Aruz bu oğlanın düşen çocuğu olabileceğini düşünür. At binerler ve aslanların yanına giderler onları kovaladıktan sonra çocuğu alır gelirler ama alıştığı için o kaçar ve tekrar aslanların yanına gider, tekrar alırlar ve Dede Korkut'tan nasihat etmesini, adını koymasını isterler. Dede Korkut Sen insansın hayvanlarla arkadaşlık yapma kardeşinin adı Kıyan Selçuk'tur seninki de Başat olsun der. Yine günlerden bir gün bir çoban gölde su perilerini rahatsız eder ve onlardan bu hareketinin lanet getireceğini işitir ve bir süre sonra bu dedikleri olur. Göl ortasında hareketsiz bir nesne dokundukça büyümektedir. İçini yarıp, tek gözlü insana benzer bir yavru çıkartırlar. Bunu Aruz Koca alır ve besler, Başat'a kardeş yapar. O hiç doymaz sürekli yer ve büyür. Sonunda birlikte oynadığı çocukları da yemeye başlar. Aruz Koca nasihat eder, döver faydası olmayınca evinden kovar. Mahluk su perisi annesine gider ondan bir yüzük alır ve yenilmez olur. Yerleştiği büyük bir dağın eteğinde yol keser, huzur kaçırır. Pek çok kahramanı yener. Nihayet onu yenemeyeceklerine anlıyan Oğuzlar Dede Korkut'u göndererek anlaşma teklif ederler. İnsan yiyen mahluk hergün iki adam ve beşyüz koyun ister. Verirler ama insanlar tükenmeye başlar, artık ailelerin son çocukları da dehşet verici ölümle karşı karşıyadır. Acılı bir anne savaştan yeni dönen Başat'a durumu anlatır. Başat otağına döner ailesini görür, özlem giderir ve ilk iş Tepegöz'ün üstüne yürür. Türlü hileli oyunlardan aklıyla kurtulur, canavarın başını keserek milletine gösterir. Onu takdir ederler ve Dede Korkut'un duasına nail olur.
Dresden Yazması
Dirse Han Oğlu Boğaç Han • Salur Kazan'ın Evi Yağmalanması • Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek • Kazan Bey Oğlu Uruz'un Tutsak Olması • Duha Koca Oğlu Deli Dumrul • Kanlı Koca Oğlu Kanturalı • Kazılık Koca Oğlu Yegenek • Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi • Begin Oğlu Emren • Uşun Koca Oğlu Segrek • Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz'un Çıkarması • İç Oğuz'a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü
Vatikan Yazması
Hikayet-i Han Oğlu Boğaç Han • Hikayet-i Bamsı Beyrek • Hikayet-i Salur Kazan'ın Evi Yağmalanduğudur • Hikayet-i Kazan Begün Oğlu Uruz Han Tutsak Olduğudur • Hikayet-i Kazılık Koca Oğlu Yegenek Bey • Hikayet-i Taş Oğuz İç Oğuz'a Asi Olup Beyrek Vefatı