Dört Kapı Kırk Makam
Vikipedi, özgür ansiklopedi
“Dört Kapı Kırk Makam” öğretisinin kökenleri eskilere kadar gider. “Horasan Tasavvuf Okulu”na, bu okulun ortaya çıktığı toplumsal ortama, eski Ortaasya, Ortadoğu ve Anadolu din ve inanışlarına kadar giden izlerini bulmak olasıdır. Hacı Bektaş ve Bektaşilik de zaten bu kaynakların bireşimsel ürünüdür.
Alevi- Bektaşilik, “Dört Kapı Kırk Makam” öğretisiyle somutlaşmış, ayakları yere basmıştır. İnsanı ve giderek Alevi- Bektaşi toplumunu bu olgunlaşma/ yetişme evrelerinden geçirerek yaratılmaya çalışılır. Bu evrelere dayanarak yetiştirme anlayışı Sünnilik’le Alevi-Bektaşiliği kesin olarak birbirinden ayırır. Bu yolla inanç, çeşitli kapı ve makamlara ayrılarak insanlar kurallara boğulmak istenmemektedir. Tam tersine insanların karşısına sayısız seçenekler sunularak inançsal, düşünsel ve ahlaksal yaşamı kolaylaştırılmaya çalışılmaktadır.
Her Alevi- Bektaşi’nin yaşamı boyunca ezberlediği “Dört Kapı Kırk Makam”a genellikle Hacı Bektaş’ın “Makalat” ile “Fevaid” adlı kitaplarında ve “Buyruk”larda yer verilmiş, işlenmiştir. Kapı dörttür. Bunlar sırasıyla; Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat kapılarıdır. Her kapının on makamı vardır. Böylece kırk makam olmaktadır.
Ayrıca Erkan, onyedidir. Menzil, üçyüzaltmışaltıdır. Vilayet tabakası onikidir. Vilayet dairesi yedidir. Vilayet bölüğü dörttür. Yetmişüç fırka(bölek- mezhep) vardır. Bunlardan yalnızca biri kurtulanlar(naci), yani geçerli, öbür yetmişikisi ise yanlış ve geçersiz fırkadır. (?)
