Erlik
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Erlik Han eski Türklerin ve Moğolların inancı Tengricilikte yeraltı aleminin efendisidir. (Yeraltı alemi=Yerlik/Erlik). Tengri'nin oğlu olmasına rağmen kötülüğü simgeleyen bir tanrıdır.
İnanca göre Erlik Han, dünyanın yaradılışında Tengri'ye karşı fenalık yapmış ve Tengri onu ceza olarak yeraltı âleminin efendisi yapmıştır.
Erlik Han, yeraltı Âleminin en alt katında yeşil demirden bir sarayda, gümüşten bir tahtın üzerinde oturur. Orada kendine koyu kırmızı parlıyan ve çok az ışık veren bir güneş yaratmıştır. Emirinde dokuz semerli boğası vardır.
Tanrıya fenalik eden erlik han lanetlenmiştir,tanrı_sen bana hile düşündün,fenalık ettin,senin halkın da hep hileciler,fenalık düşünenler olsun der.-ve yarattığı karada dokuz dallı çam ağacının dokuz dalından kendi halkını türetir.erlik bu halk benim olsun der tanrıya.tanrı da ona git kendi halkını kendin bul deyip erlik'i geri çevirir.tanrının halkının bu agacın yalnız doğuya bakan 5 dalından istifade etmelerine izin verilmiştir.kalan 4 dal yasaklamıştır.erlik gidip bu halkı baştan çıkarır.erkek olan törüngey ile dişi olan eje erlik in şu sözüne kanarlar-bu 4 dal aslında size yasak değildir,meyveleri de pek tatlıdır.dilediğinizce yiyin.-erlik sonra ağaca bekçi bulunan yılan uyurken ağzına girer ve ağaca çıkar,ejeye müsade ettiğini söyler.bunun üstüne eje meyveden yer,törüngeyin de agzına sürer.tanrı durumu farkder ve erliği yer altına gönderir.eje'ye -sen benim sözümü tutmadın bundan sonra gebe kalasın ve doğum sancıları çekesin- der.yılana -sen benim sözümü tutmadın,bundan böyle şeytan diye bilinesin herkes seni ezmeye öldürmeye çalışsın- der.törüngeye sen benim sözümü tutmadın,9 kızın 9 oğlun olacak ve hepsinden sen sorumlu olacaksın,insan neslini sen çoğaltacaksın-der.hepinizi hanemden kovuyorum,dünyaya gönderiyorum,burda sizi ben beslerdim,ben korurdum,artık kendinizi besleyip koruyacaksınız,bir dahada sesimi duymayacaksınız diye ekler.böylece erlik insanoğluna ilk kötülüğünü etmiş olur.
Kıranları yapan tanrıdır. Kızları Kara Kızlar kuttörenleri sırasında kamları baştan çıkarıp, onların başarısız olmalarına neden olurlar. Erlik ile iletişime geçen kamlara Kara Kam denir. Ak Kamlar, Tengri ile iletişime giren kamlardır.
[değiştir] Erlik Han'ın Mamutları
Sibiryanın kuzeyinde yaşıyan ve doğaya bağlı bir yaşam sürdüren Türk halkı Dolganlarda anlatılan bir efsaneye göre, Erlik han Mamutları yeryüzünden alıp yeraltı alemine götürmüştür. Mamutlar orada pis kokuların, sıcağın ve karanlığın içinde Erlik Han'a hizmet etmek zorundadırlar. Eğer bir Mamut oradan kaçıp tekrar yeryüzüne ulaşmaya çalışırsa derhal buz kesilip ölür.
Wilhelm Radloff Dolganların bu efsane ile, ara sıra Tundra'nın binyıllardır çözülmemiş buzunun içinden dışarıya sarkan Mamut cesetleri bulmalarına açıklama uydurduklarını kestirmiştir.
 |
Mitoloji ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
