Samanîler

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İran Tarihi

İran'da kurulan ya da İran'ı da içine alan devletler
Öncül-Elami medeniyeti (3200–2700 M.Ö.) Jiroft medeniyeti (3000–5th c. M.Ö.) Elami hanedanları (2700–539 M.Ö.) Manna Devleti (10th–7th c. M.Ö.) Medler (Medyen) (728–550 M.Ö.) Ahamenişler (Persler) (648–330 M.Ö.) Selevkoslar (Selefkiler) (330–150 M.Ö.) Arşaklılar (Partlar) (250 M.Ö.– 226 M.S.) Sasanîler (226–650) Müslümanlar'ın fetihleri (637–651) Emeviler (661-750) Abbasiler (750-1258) Tahiriler hanedanı (821–873) Alavi hanedanı (864–928) Seferî hanedanı (861–1003) Samani hanedanı (875–999) Ziyari hanedanı (928–1043) Büveyhoğulları hanedanı (934–1055) Gazneli İmparatorluğu (963–1187) Gurlular hanedanı (1149–1212) Selçuklu İmparatorluğu (1037–1194) Harzemşahlar (1077–1231) İlhanlılar İmparatorluğu (1256–1353) Muzaffariler hanedanı (1314–1393) Çobanîler hanedanı (1337–1357) Celayirîler hanedanı (1339–1432) Timur İmparatorluğu (1370–1506) Karakoyunlu Türkmenleri (1407–1468) Akkoyunlu Türkmenleri (1378–1508) Safevi Devleti (1501–1722/1736) Hotakiler hanedanı (1722–1729) Avşar hanedanlığı (1736–1802) Zandiya hanedanı (1750–1794) Kaçarlar (1781–1925) Pehlevi hanedanı (1925–1979) İran İslam Devrimi (1979) Geçici Hükümet (1979–1980) İran İslam Cumhuriyeti (1980–Günümüz)
edit

Samanîler (875-999) (Farsça:سامانیان) Sāmāniyān) Orta Asya ve doğu İran'da kurulmuş, adını kurucusu Saman Hüdâ'dan alan bir hanedanlıktır. İslâm ordularının İran'ı ele geçirmesinin ve Safevi egemenliğinin yıkılmasının ardından İran'da iş başına geçen ilk yerli yönetimdir.

Samani Anıtı

Samanîler dönemi Tacik milletinin başlangıcı olarak kabul edilir. Egemenlikleri 102 yıl süren Samanîler topraklarını, Horasan, Tabaristan, Kirman, Gorgan, Rey ve Maveraünnehir'e kadar yaymışlardır. Egemenliklerini kabul ettirmek için Safeviler'in devamıymış gibi davranmışlardır. Başkentleri Buhara, Semerkand ve Herat gibi kentler olmuştur.

Samanîler eski İran Kültürü'nü canlandırmak ile kalmadılar ve İslâmiyet'in yayılması için de büyük çaba sarfettiler. Pers-İran kültürünün tüm etkilerini Orta Asya'ya yaydılar. Sanatta çanak - çömlek yapımında ileri gittiler, ve süslemeli yazıları olan eserler verdiler. Toprakları içindeki birçok topluluk İslâmiyet'e girmeye başladı. Tarihçilere göre Samanîlerin gayretleri ile o dönemde yaklaşık 200,000 Türk İslâmiyet'e girdi. ^[1] Türkler'in İslâma dönüşü gelecekte bölgeyi egemenlikleri altına alacak olan Gazneliler'in büyük bir hızla güçlenmesine ortam hazırladı. Devletleri 999 yılında Karahanlılar tarafından yıkıldı.