Siverek, Şanlıurfa

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Siverek Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir.

Siverek Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Şanlıurfa'ya bağlı 160.000 nüfuslu bir ilçedir. İlçe nüfusunun çoğu Zaza; bir kısmı da Kürttür. Karacadağ yöresindeki Türkmenler'den başka, ilçede çok az da Arap vardır. Şehir merkezinde oturanların büyük bölümünü oluşturan Türk nüfus, çevresindeki Diyarbakır, Şanlıurfa ve Adıyaman gibi şehirlerden gerek şîve, gerekse davranışlar/ilişkiler bakımından bir hayli farklılık gösteren "Siverek şehri"nin kültürel ve sosyal omurgasını oluşturmuştur. İlçe olarak bağlı bulunduğu Şanlıurfa şehrinin kültürel bakımdan Kerkük'ü andırmasına karşın; Siverek şehir kültürü, Erzurum-Azerbaycan çizgisi üzerindeki yörelerle benzeşmektedir. Ancak son dönemlerde şehirdekilerin dışarıya göçmesi ve köylerden şehre akın sebebiyle yapısal bir değişim gerçekleşmiş; Kürt ve Zaza nüfusta oransal bir artış meydana gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Siverek, bugüne göre değerlendirme yapacak olursak, il statüsünde idi. Bugün il olarak bağlı bulunduğu Şanlıurfa Halep Sancağına bağlı bir vilayet, Siverek ise Diyarblakır Sancağına bağlı bir vilayet durumundaydı. Cumhuriyetle birlikte "sancak"lar ilga edildiği için hem sancak olan Diyarbakır, hem ona bağlı bir vilayet olan Siverek, hem de Halep sancağına bağlı bir vilayet olan Urfa "vilayet" statüsü kazandılar. Ancak, daha sonra Siverek ilçeye dönüştürülerek Urfa iline bağlandı. Bu tarihi geçmiş sebebiyle Siverek ile Diyarbakır'ın irtibatı, Siverek ile sonradan bağlandığı il olan Şanlıurfa'nın irtibatından daha fazladır. Sivereklilerin "il olma" istekleri de, başta nüfus olmak üzere bir çok veriyle birlikte, bu tarihsel olguya dayanmaktadır. Siverek'te, ilçe bazında, "aşiretsel" yapı da çok gelişkindir. Siverek'in belli başlı aşîretleri; Bucaklar, Kırvarlar, İzollar, Kejanlar, Karakeçililer, Karahanlılar, Kalenderler,Tüysüzler vs. siverek'te her yl yapılmakta olan şire üzüm festivali ve geleneksel karakeçi bahar şenlikleri ilçenin başlıca kulturel etkinliklerindendir