Arça
Wikipedia'dan
Arça şähäre. Arça Rayonını üzäge. Tatarstannıñ tönyaq-könbatış töbägendä (Qazannan 65 km), Qazansu yılğası buyında urnaşqan. Qazan-Ägerçe timer yulında stansí.
[üzgärtü] Borınğı taríxı
13. yözdä nigez salına. 13.-16. yözlärdä Bolğar-Tatar qalası, Qazansuın uñ yarındağı ürdä urnaşqan. 15.-16. yözlärdä Arça Daruğası bilmäse üzäge. Qazan Xanlığı säyäsätendä Arça yağı bäkläre bilgele ber rol uynağan. Rus ğäskärläre Qazannı yawlağan waqıtta Yapança bäkneñ atlı ğäskäre tuplanğan urınnarnıñ berse. 1552. yılnıñ Sentäberendä Rus kenäze Andrey Kurbski ğäskäre tarafınnan yandırıla. Anıñ arxeologik qaldıqları xäzerge Arça urınında.
[üzgärtü] Yaña Taríxı
1781.-96. yıllardan öyäz şähäre, 1920.-30. yıllarda kanton , 1930. yıldan rayon üzäge, 1938-2003 yıllarda şähär tíbındağı bistä.
[üzgärtü] Statistik
Xalqı – 1989. yılda 13,9 meñ keşe (Tatarlar – 83,7%, Ruslar 15%), 200 yılda 16,2 meñ keşe. Ciñel sänäğät (Arça Milli Ayaq Kiemnäre Citeşterü Berläşmäse, mex eşkertü fabrikı)., azıq-tölek sänäğäte (söt kombinatı, kraxmal zavodı, elevator) şikärtläre, kirpeç suğu zavodı, tözü materialları kombinatı, remont-mexanik zavodı. 3 urta mäktäp, 1 tulı bulğan urta mäktäp, 1 başlanğıç mäktäp, gímnazí, pädogogik kölliät (kollej), hönär mäktäbe. 2 mädäniät yortı. Klub. Rayon üzäk xastaxanasä. Mäçät. Voskresenie, Poqraw çirkäwläre – 19. yözneñ 2. yartısı arxitektura istälege.
