Oluğ Möxämmäd
Wikipedia'dan
Oluğ Möxämmäd xan (Möxämmät bulıp ta qullana; Oluğ - isem tügel, böyek mäğnäsendä) (1405. tiräse – 1445. (?)), Altın Urda xanı (1419-1437). Qazan Xanlığına nigez saluçı bulıp dip yulanıla. Cäläletdin xannıñ ulı. İdegäy morza häm Qadírbirge xan hälâkätennän soñ täxetkä utıra. Litua Böyek Kenäzeneñ Pskov (1426) häm Rázan (1427) şähärlärenä oyıştırğan yawlarında qatnaşa. 1428. yılda Törkiä soltanı Murad II belän ilçelek mönäsäbätläre urnaştıra. 1437. yılda üzäk xakimiätne nığıtu säyäsätennän qänäğät bulmağan aqsöyäklär tarafınnan töxetennän quıla, täxetkä Keçe Möxämmäd utırtıla. Oluğ Möxämmäd xan üz tarafdarları belän Biläw (Belóv: Urısça: Белёв) şähärendä çigendä, şunda Mäskäw kenäze Vasili II tarafınnan cibärelgän zur ğäskärne ciñügä ireşe (q. Biläw yanındağı suğış). Urat İdel buyında (ixtimal, Qazanda) töplänep nığıtuğa, 1439. yılda Möskäw kenäzlegenä yaw oyıştıra, Mäskäwne qamap, anıñ tiräsendäge waq şähärçeklärne tuzdıra; 1444. yılda Tübän Novgorod häm Murom şähärlären yawlap ala. 1445. yılda anıñ ulı Mäxmüd Suzdal şähäre yanında Vasili II ğäskären tar-mar itä (q. Suzdal yanındağı suğış). 1445. yılda Qazanda aqsöyäklär fetnäse waqıtında üterelgän dip uylanıla. Oluğ Möxämmäd xan iseme 1445. yıldan soñ Urıs yılyazmalarında telgä alınmí.
