Họ Thanh thất
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
|
?
Họ Thanh thất |
|||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Cây xuân (Ailanthus altissima)
|
|||||||||||
| Phân loại khoa học | |||||||||||
|
|||||||||||
|
|
|||||||||||
| Xem văn bản
|
Họ Thanh thất (Simaroubaceae) là một họ nhỏ, chủ yếu là các loài cây nhiệt đới thuộc bộ Bồ hòn (Sapindales). Trong các thập kỷ gần đây nó là chủ đề của nhiều tranh luận trong phân loại học, với một vài họ nhỏ khác được tách ra hay nhập vào nó.
Loài được biết đến nhiều nhất là cây xuân Ailanthus altissima, có nguồn gốc ở vùng ôn đới thuộc Trung Quốc, nhưng hiện nay đã phân bổ rộng khắp thế giới như một loài cây dại trong các khu đô thị.
Có lẽ tại Việt Nam không có loài nào thuộc chi Simarouba nên họ này lấy tên gọi trong tiếng Việt theo cây thanh thất (Ailanthus triphysa). Một loài cây khác tại Việt Nam gọi là xoan rừng (sầu đâu, sầu đâu rừng, nha đảm v.v) là Brucea javanica là một vị thuốc trong Đông y. Tên gọi sầu đâu hay nha đảm dễ gây nhầm lẫn. Chi tiết cụ thể xem bài Xoan.
Theo L. Watson và M. J. Dallwitz trong The Families of Flowering Plants (Các họ thực vật có hoa) từ năm 1992 trở đi thì được sát nhập vào họ này là các họ nhỏ như: Ailanthaceae (J.G. Agardh), Castelaceae (J.G. Agardh), Holacanthaceae (Jadin), Simabaceae (Horan.), Soulameae (hay Soulameaceae -Endl.) còn các họ bị loại ra là Irvingiaceae, Ixonanthaceae, Kirkiaceae, Leitneriaceae, Picramniaceae, Surianaceae v.v
[sửa] Các chi
Theo APG (1998) thì họ này có khoảng 50 loài trong khoảng 20 chi là các chi:
- Ailanthus:Xuân, thanh thất
- Amaroria
- Brucea:Xoan rừng
- Castela (đồng nghĩa: Holacantha, Neocastela)
- Eurycoma: Bá bệnh
- Gymnostemon
- Hannoa
- Harrisonia (có thể xếp vào họ Cửu lý hương (Rutaceae)?): Đa đa
- Iridosma
- Laumoniera
- Perriera
- Perrierodendron (IPNI xếp vào họ Sarcolaenaceae, APG cũng xếp chi này trong cả hai họ!!)
- Picrolemma
- Pleiokirkia
- Quassia
- Samadera
- Simaba
- Simarouba
- Soulamea
[sửa] IPNI
IPNI còn công nhận các chi sau:
- Cedronia (APG xếp là từ đồng nghĩa của Picrolemma)
- Picrasma (đồng nghĩa của Quassia?)
- IPNI chuyển chi Valenzuelia (được PlantSystematics.org công nhận thuộc họ này) sang họ Bồ hòn (Sapindaceae).
[sửa] APG
APG tách các họ, chi sau:
- Irvingiaceae sang bộ Sơ ri (Malpighiales) chứa 3 chi: Desbordesia, Irvingia, Klainedoxa, khoảng 20 loài.
- Ixonanthaceae sang bộ Sơ ri chứa 4- 5 chi (khoảng 30 loài) là: Allantospermum ?, Cyrillopsis, Ixonanthes, Ochthocosmus, Phyllocosmus.
- Kirkiaceae cùng bộ chứa chi Kirkia khoảng 8 loài.
- Leitneriaceae cùng bộ chứa 1 chi duy nhất Leitneria với 1 loài.
- Picramniaceae cùng bộ chứa 2 chi và khoảng 50 loài là: Alvaradoa, Picramnia.
- Stylobasiaceae sang bộ Đậu (Fabales) (đồng nghĩa của Surianaceae?) chứa 1 chi với 2 loài là Stylobasium.
- Surianaceae sang bộ Đậu (Fabales) chứa 4 chi là: Suriana, Cadellia, Guilfoylia và Recchia với chỉ khoảng 5 loài.
