Motî:aiwe
Èn årtike di Wikipedia.
aiwe
I. [f.n.]
1. likide k' i gn a l' pus sol daegn, ki totes les vicantès sacwè ont dandjî, ki si essegne tchimike est H2O. rl a: yô. >> avni a ses aiwes: ariver la k' on vout-st ariver. Louke, dji t' va acsegnî l' piceure po-z ariver a tes aiwes (A. Maquet). F. atteindre son objectif, son but. >> esse tot èn ene aiwe: esse sonkenaiwe. >> ça a tcheyou a l' aiwe: c' est rovyî, abandné. On dit eto: so flote.
2. ru, rivire, mouze. F. cours d'eau.
3. basse, aiwe ki n' court nén. F. point d'eau. >> c' est todi l' aiwe ki doime ki neye: a) i fwait pus riskeus d' aler åtoû des basses ki des corantès aiwes. b) les djins ki n' dijhnut rén sont cobén les pus toursiveus. F. Méfiez-vous des eaux dormantes. >> Grande Aiwe: Oceyan. On dit eto: Grande Basse. F. Océan.
4. plouve. nosse tins toûne ou tire a aiwe. li vint est a l' aiwe. nos årans co ouy di l' aiwe.
II. les aiwes [f.n.t.pl.]
1. grossès aiwes. Gn a des plaeces dilé Han k' ont yeu les aiwes deus ans en erote. F. inondation.
2. (radoucixhant mot) xhlé. >> låtchî les aiwes: aler al raiwire (pixhî). >> rodjès aiwes: maladeye ki les djins, les biesses pixhèt rodje. F. hématurie.
| aiwî [o.n.]
1. fontinne, cråne, sourd d' aiwe. F. point d' eau. >> Les Aiwîs: no d' plaece di Biou.
2. saiwoe. Dji tuze d' astampêye astok di l' aiwî ki dji rneteye mes canadas ddins (Emile Gilliard). F. évier.
3. grande téle. E l' aiwî, on fwait l' påsse des galets et des dorêyes, on cbat les boûketes, on fwait l' côrin et l' riz; on-z î vude li verdeure sitouvêye po l' fé rafroedi, evnd.
Etimolodjeye: cawete -î.
| aiwiasse [addj., purade padvant] avou bråmint do djus, mins sins waire di sawoura, tot djåzant d' on frut.
Etimolodjeye: cawete -asse, ristitchî Y.
Parintêye :
- raiwer
- dizaiwer
- saiwer
- Aiwêye
Mots d' aplacaedje :
- No d' aiwes lomêyes aplakêyes e walon do 20inme sieke.
- Aiwe di Lesse
- Aiwe d' Oûte
- Aiwe di Lome
- Aiwe d' Eure
- Ôtes mots d' aplacaedje.
- sonkenaiwe.
- deus-aiwes
- grossès aiwes
- Dipus d' racsegnes so l' aiwe (H2O).
- Dipus d' racsegnes so les corantès aiwes.
- Dipus d' racsegnes so les aiwes del Walonreye.
