Beyôle
Èn årtike di Wikipedia.
 |
Cisse pådje ci (so les plantes) n' est co k' on djermon, dj ô bén kel pådje est co trop tene et s' divreut ele ecråxhî ene miete. Si vos avoz des cnoxhances so ç' sudjet ci, vos nos ploz aidî, clitchîz sol loyén «candjî l' pådje» po radjouter des informåcions. |
Ene beyôle (on dit eto: ene bôle u on bôlî), c' est èn åbe del Walonreye, et des ôtes mitan froeds payis, do djinre Betula, del famile des Betulaceae. I sont foirt åjhey a ricnoxhe di cåze di s' blanke eschoice.
Li beyôle, c' est onk des åbes k' on abate dins les taeye (di bwès).
Li schoice del beyôle n' aviyixh k' å pî d' l' åbe; ça fwait ki li schoice del pate n' est nén pareye al eschoice do buk. Les beyôles ki crexhnut dins les fagnes ont ene rodjåsse eschoice.
Les finès coxhetes do houpî si lomnut les rames di beyôle.
Li beyôle a leyî s' no a ene peclêye di plaeces del Walonreye.
Li mot beyôle et ses parints si prononcèt di diferinnès façons dins les accints do walon.
Po des linwincieusès racsegnes sol mot "beyôle", alez s' vey e splitchant motî.
[candjî] Uzaedjes do bwès
- come bwès d' tchåfaedje : c' est on bwès ki tchåfe bén, mins ki va on pô pus rade kel hesse et kel tchinne.
- les rames di beyôles siervént a fé des ramons. On les pout eto eployî come åleas po les poes.
- Les ptitès beyôles siervént a fé des mays.
[candjî] Uzaedje come plante ås maladeyes
On s' sieve del seuve, lomêye li djus d' beyôle.
[candjî] Especes
- Blanke beyôle (Betula pubescens), c' est l' pus cnoxhou.
- ...
