Motî:cafè
Èn årtike di Wikipedia.
cafè [o.n.]
1. ravicant aboere, avnou el Walonreye diviè 1750, et k' on boet sovint å ddjuner, å rciner, å soper, et après l' dinner. I m' ont siervou ene djatlêye di bolant cafè por mi s' reschandi. C' est l' cafè, cafè, cafè Ki fwait tchafter les cmeres Abeye les cocmwårs å feu Po fé ene boune djate di cafè (tchanson). F. café. >> do tene cafè, u: di l' ateni cafè; u: do rbatijhî cafè, u: do cafè d' cinse; u: do ralongui cafè: do cafè avou bråmint d' aiwe. rl a: lapete, rl a: tene, Antene, Rentetene. F. café léger. >> do cafè k' a passé pa Antene° et rivni pa Monfoirt: do foirt tene cafè. >> do cafè k' on voet houte, u: k' on lireut l' gazete houte: do tene cafè. >> do cafè k' on voet l' gade (u: Napoleyon; u: Sint Djôzef; u: Sint Rok; u: Sint Houbert; u: Paris; u: Måstrek; u: Bastogne; u: Glaireuse; u: Barbinçon; u: Virele; u: l' Cintri; u: Patineye et Måvjin) o fond del djate (u: å triviè): do tene cafè, k' on pout vey li dessin k' i gn a å fond del djate (ene gade, Napoleyon, des sints, ene grande veye avou des belès måjhones, on ptit viyaedje avou des wåmires). >> do restchåfé cafè, u: do rbolou cafè, u: do rcût café: cafè fwait la ddja ene hapêye, k' a rafroedi, et k' a stî rtchåfé. >> ripourer so l' cafè: rimete do molou cafè so les mars k' on-z a ddja passé dsu. >> do foirt cafè, u: do cafè a dobe tresson, u do spès cafè, u: do cafè a côper å coutea, u: do cafè ki plake as coisses, u: do cafè po fé raviker les moirts, u: do cafè d' etermint, u: do cafè d' bateme: cafè avou waire d' aiwe. F. café corsé. >> ene pignale di bon crås cafè: ene boune djate di foirt cafè. >> rapurer l' cafè: endè rsaetchî les måres. >> cafè a l' cécorêye: cafè avou del cécorêye divins. >> coyî a cafè: pitit coyî, d' ene valixhance di 5 cécé. >> djusse å cafè: caftire (di taexhon u d' fier). F. cruche à café. >> cafè a l' oidje u: cafè al toreyaline: aboere ki rshonne a do cafè fwait avou do broûlé oidje. >> cafè al ferlope: cafè k' a bolou lontins, avou do laecea, do souke et des masteles. rl a: tchôdea. F. biscottes déchiquetées (masteles). >> boere li cafè: magnî o mitan di l'après-nonne (do pwin et do cafè). rl a: yoler, riciner. F. goûter. >> vey ene sakî dins s' cafè: el vey mo voltî. >> c' est dins les vîs pots k' on fét l' meyeu cafè: dijhêye po dire k' ene feme k' est ddja d' ådje "va co bén", rl a: tchôdron. >> Gn a pont d' dote, après l' cafè, on boet l' gote: i gn a rén a rdire a ça. >> Vla l' fåve foû; mi l' djambon et ti li stron; vos froz l' cafè et mi dj' el boerè: dijhêye al fén d' ene fåve.
2. grinne, etire u molowe, d' èn åbe des tchôds payis, ki dene ci aboere la. Dji passe mi veye a vudî l' aiwe sol cafè o rampono. >> ene féve di cafè: ene grinne di cafè. >> do vete cafè: cafè nén co griyî. >> des mars di cafè: çou ki dmeure do molou cafè cwand il a stî passé. F. du marc. >> molén° å cafè: pitit molén k' on met so s' schô et tourner a ene manike po moure li cafè. Ele moleut co s' cafè avou èn ancyin molén å cafè. Alez s' taper del bolante aiwe so l' cafè. >> broûler do cafè: fé tchåfer do vete cafè po k' i dvénxhe noer. F. torréfier. >> aler triyî å cafè: aler el prijhon. rl a: saetchot.
3. eurêye k' on-z î boet tofer do cafè, diviè cwate cénk eures. Dji vs preye a cafè a nosse måjhone po dmwin. >> on cafè d' bateme, d' etermint, di comunion: eurêye avou do cafè et del dorêye u do rouyot, k' on-z î preye li fameye après on bateme, èn etermint, ene comunion. >> fé on cafè a frågnes: fé on cafè avou totes sôres di dorêyes u d' påstreyes.
4. cåbaret. >> garçon d' cafè: djonne ome ki sieve dins on cåbaret. >> boigne cafè: caberdôxhe. >> on s' plait mî dins on ptit cafè k' dins one grande eglijhe: dijhêye do ci (del cene) ki dmeure voltî e s' måjhone. >> sint å cafè, diale el måjhon: li ci k' a l' air bén binamé avou ls ôtes est cobén heyåve e si måjhon.
Disfondowes: cafè, cafë.
Etimolodjeye: Calcaedje setch di l' itålyin caffè, 1750.
Parintêye:
