Djedene (viyaedje)
Èn årtike di Wikipedia.
 |
Cisse pådje ci (so les viyaedjes walons) n' est co k' on djermon, dj ô bén kel pådje est co trop tene et s' divreut ele ecråxhî ene miete. Si vos avoz des cnoxhances so ç' sudjet ci, vos nos ploz aidî, clitchîz sol loyén «candjî l' pådje» po radjouter des informåcions. |
Djedene (F. Gedinne) c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, divnou intité do minme no.
- Dimanants: 460 (1840); 772 (1930).
- Limero del posse: 5575 (vî limero 6870)
- Limero diyalectolodjike: D 120
- Hôteur: di 318 m. a l' eglijhe disk' a 503 m., al Croes-Schaye.
- Sitindowe: 1.971 ha
- Vîs scrijhas: Geldina (1028); Gedina (1075); Geldinia (1163); Gedines (1135-1139); Gedinnes (1288); Geidines ( 1236); Geddines in Ardennia (1215); Juddine (1215).
- Divnou canton e 1795;
- Ecarts :
- Fevrî
- L' an 40
- Gribele
- Li gåre
- Les Govierneus (cinse)
- li Bressene
- Li ptit Rot
- Tcherzi (Cherzy) (molén disparexhou)
- Rivire: Houye.
- Eglijhe: di 1772, avou magnifike retåve di tchinne policrome, di 16inme sieke.
- Patrone: N. Dame del Nativité.
- Dicåce: li dimegne après l' ût di setimbe.
[candjî] Etimolodjeye
Djedene pôreut vni di Gel, on radicå celtike u djermanike. On-z a rtrové å lieu-dit “Gwodo”, des tombes belgo-djerminnes. Li no del plaece freut co bén sondjî a Wotan u Gwodan, diu djermanike.
[candjî] Istwere
Li prumire mincion d' Djedene si rescontere dins les scrîts "Miracula S. Gengulfi", sicrîts e 1017 u 1028, pa Gozon, on moenne et abé di Florene. Godfroid d' Orcîmont esteut signeur ereditåre di Djedene et possedéve a l' eglijhe les rlikes di Sint Djangou (patron d' Florene). Lu curé d' adon, Reinold, aveut yeu ene brete avou Godfroid. Po s' vindjî, li curé a poirté les rlikes a Vilé-l'-Gambon, pwis a Florene, al dimande d' Arnoul di Rumigny, signeur di Florene. Cwand Godfroid a-st apris l' afwaire, il s' a rarandjî avou l' curé, ki dveut aler rcweri les rlikes, e catchete, a l' eglijhe di Florene; mins l' curé a morou tins do voyaedje.
E 1514, les årmêyes di Hinri IV ont vnou sacadjî l' payis. Rabutin note: une église aussi que ces Ardennois avaient fortifiée appelée fort de Jedinnes fut trouvée ouverte et abandonnée, laquelle fut sappée et abattue. (Juin 1554)
E 1914, i gn a-st ene bataye sol front Patiniye, Gribele, li Gåre, å matén do 23 d' awousse et ki s' a-st achevé al nute, al Pitite Louwate et Hodrémont. A Djedene, 5 civils touwés et 17 måjhons greyeyes.
E 1916, li 5 di decimbe, totes les comenes do canton ont stî convokêyes a Djedene et l' ocupant a dessiné 384 omes pol deportåcion.
E 1944, Djedene a stî liberé pås Amerikins, aspalés pås paratchutisses bedjes låtchîs al Grande Boursegne. Tins del guere, les aviateurs aloyîs abatous e payis ocupé, passént pa Djedene et les Vîs-Moléns pou rwangnî l' Inglutere.
