Motî walon-francès
Èn årtike di Wikipedia.
On motî walon-francès, c' est on motî ki dene les mots, po tos les tchamps do lingaedje walon, dins l' ôre alfabetike, et leu ratournaedje u leu-z esplikêye e francès. I dene eto les ratourneures la ki ç' mot la aparexhe.
Les pus gros motîs mosternut eto des egzimpes d' eployaedje do mot dins des fråzes u des bokets d' fråze.
Les motîs francès-walon sont les pus corants motîs walons. Disk' asteure, les mots sont prezintés e sistinme Feller, et on n' riprind ki les mots k' estént dits å 20inme sieke dins on metou viyaedje u ene coine dinêye del Walonreye.
Sacwants motîs dinèt l' etimolodjeye des mots.
Les motîs walon-francès sont sovint des lives, mins eto des simpes sillabusses (motî d' Nålene, di Bive, di Perwé), u des tezes di studiants, k' on-z a totes les rujhes a trover (motî d' Andene).
Sacwants motîs ont parexhou a bokets dins des rvowes, come li motî d' Djivet, li motî d' Hu, u li ci di Courcele et Sovret.
Gn a eto des motîs francès-walons ki n' egzistèt ki come papîscrîts (motî d' Waime, motî do Tchestea da Haust et Goffinet, come fouyous (motî d' Warmich, motî do payis do Tchestea), come u come båze di dnêye (Motî d' l' Årdene nonnrece).
Po fini, gn a, totavå l' Walonreye, des pordjets d' motîs po des coines ki n' sont nén télmint studieyes, come li payis d' Oufalijhe, di Veskeveye, Viêpe, envd.
[candjî] Sacwants rlomés motîs do walon
- Payis d' Lidje
- Motî da Cambresier (live rexhou e 1787), nén rprins dins l' djivêye des motîs do walon.
- Motî da Villers (live rexhou e 1793, replaidî e 1999), rahoukî so l' essegne E212.
- Motî da Forir (lives 1866 & 1874), essegne E203.
- Motî da Scius (live rexhou e 1893), E21.
- Motî da Haust (live rexhou e 1933), E1
- Motî d' Vervî (live moussî foû e 1947), E34.
- Motî da Lempereur et Morayns (live moussî foû e 1973), E169.
- Motî del Hesbaye (live eplaidî e 1994), E213.
- Motî da Stasse (live moussî foû e 2004), E176.
- Payis d' Nameur
- Motî d' Djivet (parexhou a bokets, pu eplaidî e 1928) C8.
- Motî da Pirsoul (live rexhou e 1934), C9.
- Motî da Léonard (live rexhou e 1969), C1.
- Motî d' Cînè (live rexhou e 1975), C13.
- Motî d' Andene (teze disfindowe e 1986), C57.
- Motî da Somme (sillabusse rexhou e 1997), C100.
- Motî d' Perwé (sillabusse, rexhou diviè 2000), C105.
- Coûtchant walon
- Motî del Lovire (live k' a vudî e 1942), O3.
- Motî d' Nivele (live k' a vudî e 1950), O4.
- Motî d' Cerfontinne (live k' a vudî e 1963), O2.
- Motî del Fagne et del Tieraxhe (live k' a vudî e 1984), O100.
- Motî do Coûtchant walon (3 sillabusses k' ont vudî pol tome I e 1985; li t. II e 1988 eyet l' t. III e 1991), O0.
- Motî d' Nålene (sillabusse k' a vudî e 2000), O103.
- Motî d' Courcele et d' Sovret (parexhou pa bokets di 2000 a 2006), O101.
- Basse Årdene
- Motî da Aubry (papîscrît di 1792, replaidî e 1878, S101.
- Motî da Dasnoy (live rexhou e 1856, replaidî e 1981, S100.
- Motî do Tchestea da Haust et Goffinet (papîscrît did diviè 1938), S24.
- Motî d' Bastogne (live rexhou e 1994), S0.
- Motî d' Bouyon (live rexhou e 1994), S25.
- Motî d' Bive (sillabusse rexhou diviè 1995), S109.
- Motî d' l' Årdene nonnrece u "Rasgoutadje des bassårdinrèces" (aberwetåve båze di dnêyes, eplaideye pa bokets di A disk' a CAS di 1995 disk' e 1998, co todi rapontieye e 2007), S117.
- Motî d' Vå-so-Seure (sillabusse rexhou e 2004), S40.
[candjî] Motîs rifondou walon-francès
Gn a co nouk k' a stî fwait so papî.
Gn a on motî so les fyis, li DTW (mins ki n' riprind kel cwårt des letes di l' alfabet).
L' esplicant motî do walon pout eto roter come on motî francès walon, veyanmint ki, po bråmint des intrêyes, gn a eto on ratournaedje e francès.
