Motî:noejhe
Èn årtike di Wikipedia.
noejhe [f.n.] frut do côrî. rl a: djaeye.
1. sôres di noejhes. >> noejhe di bwès, di håye: såvadje noejhe (pus ptite ki les cenes di corti). >> noejhe di Sint-Rmeye u franke noejhe: noejhete di corti. >> noejhe di lombårdijhe: bardouxhe (grosse noejhe).
2. sacwès ki rshonnèt al noejhe. >> noejhes di gale: nocrê ki vént so les tchinnes, et k' on côpeut pol taenin. F. noix de galle. >> noejhe di coirnaye: coignoûle. F. cornouille. >> noejhe do Congo: setch frut ki vént d' Afrike, et ki l' nawea rishonne å noejhea. rl a: cacawete. >> noejhe di boledjî: bole di påsse adeureye et rosteye e for.
3. bokets del noejhe. >> ene trokete di noejhes: rl a: trokete. >> on tchaplet, on caslet d' noejhes. >> des schafêyes u: des schafiotes, u: des schafiots, u: des schafions u: des schågnes di noejhe: l' ewalpeure del noejhe. F. coquille, écale. >> båbe del noejhe: çou ki rascove li noejhe ki n' est nén co maweure. F. cupule. >> nawea del noejhe: noejhea. >> les noejhes sont hayetes: ele si s' distaetchèt del båbe. >> croxhî des noejhes: les spotchî ene miete po lzès schafyî. rl a: croxhe-noejhe.
4. Ratourneures. >> S' i ploût li djoû Sint-Djhan, les noejhes sont trawêyes u: cwand i ploût a l' Sint-Djhan, les noejhes pourixhèt: sipot d' årmonak. po-z anoncî ene mwaijhe anêye po les noejhes, a pårti do tins k' i fwait al Sint-Djan (21 di djun). >> Totes les noejhes sont codowes: dijhêye a des cis k' arivèt trop tård. rl a: vierlete. >> Nos croxhrans les noejhes, et twè, to magnrès l' nawea: li ci ki boute ni profite nén todi di si ovraedje. >> C' est todi l' ci ki n' a pont d' dints k' årè les noejhes a croxhî: li veye est må fwaite. rl a: djaeye. >> C' est do boure come del noejhe; u: do boure k' a on gosse di noejhe: c' est do bon boure. >> Ça, c' est l' noejhe: dijhêye po vanter on bon amagnî. Franwal: ahåyant po: "gratin".
| noejhete [f.n.]
1. (pitite) noejhe. Ns aléns cachî ås noejhetes dins les håyes. >> grosse noejhete: bardouxhe (grosse noejhe). F. aveline. >> dinez m' è gros come ene noejhete: dinez m' è seulmint on ptit boket. >> do boure come do nawea d' noejhete: do bon boure. >> anêye di noejhetes anêye di baståds: dijhêye po rire, ene anêye k' i gn a bråmint des noejhetes. >> Al Madlinne, les noejhetes sont plinnes: sipot d' årmonak. >> On l' rassaetche come on séndje avou ene noejhete: On l' assaetche tot lyi dnant çou k' i magne voltî, tot lyi leyant fé çou k'il inme bén d' fé.
2. nukete. Metoz ene noejhete di boure dins l' payele.
3. (mot tecnike, riprezintant des ptitès rondès pîces) noejhete d' ene sere, noejhete d' ene tcharnire, noejhete des årmons do tchår. rl a: årmon.
| noejhî u noejhtî u noejhlî [o.n.] côrî (Coryllus avellana), copurade les sôres k' on-z ahive ezès cortis. F. noisetier. On bouxhnaedje di noejhîs; ene håye di noejhî. On fwait les cekes di bari avou des baguetes di noejhî. >> baston d' noejhî: côre. Dj' a stî code on baston d' noejhî po nd aler pexhî.
Disfondowes: neuhî, nwéjî, nojlî, neujî, nëjî, nwèjtî, nwèjî, nojlî, noûjî, nônjî, noûjètî, nûjètî.
| noejhea [o.n.] çou k' on magne del noejhe. F. amande de noisette.
