Motî:wårder
Èn årtike di Wikipedia.
wårder (codjowaedje) [v.c.] 1. èn nén taper evoye. C' est ene feme ki wåde totafwait. F. garder, conserver. 2. èn nén candjî. Wårdans nosse lingaedje et nosse tuzance. 3. riwaitî a (des efants). C' est mi ki lyi vneut wårder ses efants cwand il alént å restorant. rl a: Die-wåde. F. garder, surveiller. Parints: rawårder, forwårder. Disfondowes: waurder, wârder, wârdî, wardè, aurder, haurder, aurdè. | wåde [f.n.] 1. waerantixhaedje d' ene sakî ki vs wåde. Al wåde di Diu et sint Lambiet. F. garde. >> n' aveur wåde di: èn poleur må di: I drouve on ptit coutea d' potche et atake påjhûlmint a peler ene orandje. I oistêye li pelote djusse comifåt: ni trop tene, ni trop spesse. I n' a wåde do leyî del blanke pule, la k' si stoumak a målåjhey el didjerî (J.P. Dumont). F. n'avoir garde de. 2. longowe boesse k' on mete ene fene sacwè ådvins, pol bén wårder. F. écrin, étui, fourreau, gaine, housse. | wårdeu, wårdeuse u wådresse [o.f.n.] li ci (cene) ki wåde (ene sacwè, ene sakî). Les dierins Francès si fjhèt touwer po l' oneur. Li Rwè d' France s' a såvé avou ses wårdeus (A. Schmitz). A ç' moumint la, on-z a etindou criyî dins l' prumire coû do tchestea; les wårdeus houplént: "ås Leus ! ås Leus !" (G. Lucy). Gn ava on novea hoûlåd ki nos oblidja a rintrer dins les cåves di tchampagne Mercier, schavêyes dins l' rotche; mins gn aveut la des wårdeus ki nos disfindént d' aprotchî des botayes (E. Pècheur). rl a: gåre, gardyin. F. garde. >> wårdeu d' bwès: gåre forestî. F. garde forestier. >> wårdeu d' tchesse: gåre ki rwaite ås djibîs dins ene tchesse. F. garde-chasse. >> wårdeu(se) d' otos, di bastimint: djin ki dmeure dilé ls otos, dins on bastimint pol wårder. F. gardien(ne). Ele s' aveut metou bén voltî a djins å hamtea, aprume avou l' famile do wårdeu do depot (L. Mahin). >> wårdeu(se) di muzêye: mwaisse d' on muzêye. F. conservateur. >> wårdeu(se) å cadasse: chef å cadasse. F. conservateur foncier. >> wårdeu(se) d' efants: li ci (cene) ki va wårder les efants des djins. Ingl. baby-sitter. >> wårdeuse di påpåds: li cene ki wåde des ptits påpåds dins ene måjhon esprès. F. puéricultrice. | wårdoe [o.n.] plaece wice k' on wåde ene sacwè. Il ont fwait on wårdoe des pådjes sicrîtes e walon sol Daegntoele et ki disparexhèt on djoû, eyet l' lomer "Nosse guernî ås waibe-pådjes". F. grenier. >> wårdoe ås grins: plaece la k' on mete les grins po wårder. F. silo. >> wårdoe ås grins: plaece la k' on mete les grins po wårder. F. silo. Disfondowes: waudwè, aurdwè, waurdeu, wârdeu, wârdû, aurdoû. Etimolodjeye: viebe "wårder", cawete -oe, 1999. | wådreye [f.n.] wådreye di påpåds: plaece la k' on wåde les påpåds des femes ki vont bouter ådfoû. Tant k' ås wådreyes di ptits påpåds, veyanmint k' n a pus waire di petsales po payî les wårdeuses et po-z etertini les bastimints, les djonnes manaedjes endè voeyèt des vetes et des maweures (F. André et al, rat. pa L. Mahin). F. crèche, garderie. Etimolodjeye: viebe "wårder", cawete -reye, 2003. | wårdiveus, wårdiveuse [o.f.n. & addj.] k' a todi l' idêye di fé come on-z a todi fwait. Li "Nosse Pere k' est la-hôt" a stî tchanté e latén po rdivni li "Pater Noster", come do tins do vî Bon Diè, surmint po continter sacwants crustins wårdiveus, alez, dandjreus (L. Mahin). F. conservateur (trice). Etimolodjeye: viebe "wårder", cawete -iveus, 1997. | wårdance [f.n.] 1. estance wice k' on saye di wårder ene sacwè e dandjî. On n' såreut moenner des politike di wårdance des sôres di biesses si on n' les cnoxhe nén (L. Mahin). F. conservation. 2. droet di wårder les efants après l' divoice. F. garde. Etimolodjeye: viebe "wårder", cawete -ance, 2000.
Parintêye
Mots d' aplacaedje
