Motî:waibe 1
Èn årtike di Wikipedia.
waibe 1
I. [f.n.]
1. plaece ki les poyes vont pepyî. F. pâtis, parcours.
2. gordene d' on lét baldakin. F. rideau du lit à alcove.
3. virêye d' efouwaedje (hé k' on dene li bwès ås djins do viyaedje). F. coupe affouagère. >> Les waibes: no di sacwantès plaeces el Walonreye, a Twin, a Bayamont. >> les Platès Waibes, li Waibe dizeu l' Veye, li Waibe di Cwarante, li Waibe di Djernele, li Waibe ås Rnåds: nos di des plaeces di Suni. >> Li waibe ås Leus: no d' ene plaece di Pusmadje.
II. waibes [f.n.t.pl.]
1. plaeces metowes åtoû del måjhon, avou ls ahesses ki s' î trovèt. F. alentours de la maison, dépendances.
2. plaece k' on s' î tént sovint, et k' on cnoxhe bén. Cwand c' est k' t' endè rva-st e t' payis Ti n' ti pous rtrover dvins tes waibes (L. Warnant). L' efant est zwat cwand k' il est foû d' ses waibes (R. Viroux). F. endroit, milieu habituel, lieux coutumiers. >> esse foû d' ses waibes: esse pierdou, må a si åjhe, dins on payis k' on n' conoxhe nén, avou des etrindjirs. Elle a vnou lodjî amon s' bele-feye; ele si plind: "c' est åk, da, cwand k' on-z est foû d' ses waibes". rl a: diswaibyî, dizôrner. F. désorienté(e), hors de ses habitudes, dépaysé(e), dérouté, perdu(e).
3. dujhances, åbitudes, conoxhances. rl a: diswaibyî. >> ritrover ses waibes: ritrover ses åbitudes. I m' fårè on ptit tins po rtrover mes waibes, asteure ki vo m' la foû del gayole (C. Denis). >> esse dins ses waibes: esse a si åjhe po responde a des kesses. C' est ene kesse sol djeyografeye: ça, c' est dins mes waibes. F. dins ses cordes, terrain favori.
4. plaeces k' on-z î est e dandjî. >> esse foû (des) waibes: èn pupont aveur di rujhes po viker, esse schapé (êye). Avou l' bon tins sol soû, nos estans foû des waibes (A. Flesh). F. à l'abri du souci, hors de danger.
Disfondowes: wêbe, wèbe, wébe, wimbe. Tch. wêbe.
Etimolodjeye: tîxhon "weiben" (ramxhyî, bodjî).
Omonimeye:
- waibe (f.n.; pådje sol daegntoele)
Parintêye:
