Motî:xhårer
Èn årtike di Wikipedia.
xhårer (codjowaedje)
I. [v.s.c.]
1. roter tot s' dispaitchant. rl a: si dxhombrer, xhaerpi. Li singlé xhåréve åd triviè d' tot. I xhåréve, saiss, po rmonter l' pavêye (ramexhné pa M. Francard). Ses ptitès djambes xhårnut si feles k' ele ni sårént dire s' i gn a de pîs å dbout (B. Genaux). Elle a houkî l'efant, et xhårer, tot carwaitant avou ses mwins padzeu ses ouys (Bernard Louis). On dit eto: tchamter, bizer, fritchî. F. courir à toutes jambes, se dépêcher. >> xhårer å pus abeye: si dispaitchî raddimint. Les femes xhårèt å pus abeye po-z aprester l' marinde. F. se précipiter, se grouiller. >> xhårer å diale: cori evoye. Cwand i vneut des avions inglès, faleut vey xhårer les Boches! (W. Bal). On dit eto: bizer evoye, fritchter evoye. F. disparaître, filer.
2. bouter raddimint, sins låtche. Avou li, i fåt todi xhårer (R. Hostin). Il a co xhåré tote li djournêye. F. s'activer, trimer.
3. aler d' ene vijhene a l' ôte po-z aler canler.
4. sibarer et tchessî evoye. I n' fåt nén aler xhårer l' djibî. Ces djonnes la ! il ont co stî xhåré mes poyes. Ene såme, c' est on filet d' pexhe k' on loye des deus costés d' l' aiwe; gn a des aidants rotèt dins l' aiwe pus hôt, po xhårer les pexhons et les tchessî dvins. On dit eto: ewaerer, axhårer. F. chasser, déranger.
II. xhårer après [v.c.n.d.] cweri ene sacwè k' on djéreye après. I xhårèt après les meurons F. chercher avidement, fureter.
Etimolodjeye: bodje "håre !" (kimande ås tchvås) ricomprin xhåre (boerler "håre, håre" et sbarer), avou assaetchance di xhorer.
| xhåraedje [o.n.] no d' fijhaedje et no di çou k' est fwait (accion eyet si adierça) pol viebe "xhårer".
| xhåreu, xhåreuse u xhårresse [o.f.n.] li ci (cene) ki xhåre toltins. On dit eto: spitant, fileu. F. vif, actif, remuant, agité, coureur.
| xhåråde [f.n.] coraedje-evoye di tos les costés. Nos esténs a marôde, kéne xhåråde cwand oon a veyou l' cinsî (R. Hostin). F. course, fuite désordonnée, débandade.
Omonimeye coinrece :
- xhorer, xhoraedje, xhoreu.
Parintêye :
- axhårer.
- caxhårer.
- mesxhårer
- xhåriner.
