Lezina

De Biquipedia

Lezina
Ilesia de Lezina, consagrada ta San Chuan Bautista.
Comunidá autonoma	Aragón
Probinzia	Uesca
Redolada	Sobrarbe
Codigo postal	22348
Monezipio	Barcabo
Altaria	761 m.
Distanzia	66 km ent'á Uesca 4 Km ent'á Barcabo 27 Km enta l'Aínsa
Poblazión	26 ab. (2005)

Ista fuella ye escrita en sobrarbés.

Lezina (Lecina en castellán) ye uno lugar d'o monezipio de Barcabo, en ras tierras que estieren clamadas como á Biello Sobrarbe. Ra suya poblazión autual ye de 26 abitanz.

Existe ra creyenzia que ro toponimo Lezina yé una deformazión de l'Elzina, fent referenzia enta l'existenzia d'una carrasca milenaria amant dera localidat.

Autras fonz consideran que iste referenzia podría estar ent'a pertenixenzia d'o lugar ta l'altiplana d'o Biello Sobrarbe, an s'ibi chesteban ras rebelións contra d'o poder musulmán á l'alta edat meya que rematoron con l'establimiento d'es condaus de Sobrarbe i Ribagorza baxo cubillo d'es francos. Relaizionant-lo asinas t'a sembolochía d'o Sobrarbe, i suguestan que iste podría estar ro lugar an s'apareixeba (suposadament) ra cruz sobre d'una carrasca que ye remerau encara güei á l'escuto d'a redolada.

Cosa que si que yé conexiguda d'o lugar yé que astí s'alzeba ro monasterio d'orichen bisigotico consagrau ta San Cucufate, d'o cuo no se'n bi troban trazas á l'autualidat, encara que ra suya ilesia prerromanica estió sustituyida á ro sieglo XVIII por l'autual ilesia de San Chuan Bautista.

Explicazión d'ers orichens de l'autual ilesia de Lezina.

De l'establimento y ra desaparizión d'iste monastiro no en bi ha guaires dates, y ras trazas autuals restrinxen-se t'un crismón á ra paret d'a portalada de l'autual ilesia.

Á iste lugar s'ibi troban belas casas singulars: Ra primera que sabenta es besitantes yé Casa Sampietro, autualment restaurada, con ra puerta prenzipal d'o patio fent forma d'arcada oxival rematada con ro escuto familiar en talla de peñas á ra clau de l'arcada. Ras finestras superiors son también treballos de piedra prou buenos que estioron restablitos en zagueras añadas.

Ra portalada d'arcada oxival d'una deras casas d'a localidát; Casa Sampietro.

Escuto d'a portalada de casa Sampietro

Ista casa estió alzata en ro sieglo XVI como muitas d'ixas d'a localidat.

También s'alzan á Lezina casals singulars como Casa Carruesco, d'o sieglo XV, que encara presenta ra torruziella esfensiba con un matacán, como muitos de Sobrarbe, que serbeba t'esfensar ro lugar y es intereses d'es ereus durantes ixes sieglos obscures, de bandolers e lacaillos, que estieren á l'Alto Aragón ros dera baxa edat meya y ra renaxenzia.

En ra redolada d'o lugar s'ibi troba, a más, l'ermita romanica de San Martín, fent baixada t'uno des dibersos barranques que trascruzan es monz d'o monezipio, con uno cristo cruzificau tallau á ra clau dera puerta. Siguient iste mesmo camín, plega-s'ie ent'as Esplugas de Lezina, declaradas patrimonio dera humanidat, con pinturas preneoliticas y dera edat de Bronze.

Cheograficament, iste nuclio ye l'ubicau més ent'o sud de tota ra redolada de Sobrarbe, e ros suyos canons e trangos (d'entre ers, es canons d'o riu Bero). L'espeutacularidat de beluns d'istes feba que á l'enzatanza d'a decada d'es seisanta estiere ro lugar de naxenzia d'o barranquismo en ra redolada.