Yezhoù mongek-mienek

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Ur familh-yezhoù eo ar yezhoù mongek-mienek (saozneg: Hmong-Mien), ennañ 35 yezh hervez Ethnologue komzet e su Sina (Guizhou, Hunan, Yunnan, Sichuan, Guangxi ha Hubei) dreist-holl met ivez e lec'hioù all eus gevred Azia, e Thailand, Laos, Viêt Nam ha Myanmar abalamour d'ar repuidi staliet eno goude bezañ tec'het kuit diouzh Sina 300-400 vloaz 'zo.

Goude Brezelioù Indezsina e tec'has kuit meur a vongeger davet Aostralia, ar Stadoù-Unanet ha broioù all evel repuidi ha kavet e vez eno kumuniezhioù bras pe vrasoc'h.

E mandarineg e vez graet miáo (苗) ha yáo (瑶) ouzh ar yezhoù-mañ. Gant an dud a ra gant ar yezhoù-se avata e vez graet meo/hmu ha mong/hmong anezhe. Brudetoc'h evit ar era ll eo ar ar stumm peogwir eo hennezh an hini a vez implijet evit ober diouzh o yezh o-unan gant ar gumuniezh repuidi vongeger a orin laosek aet d'en em staliañ er Stadoù-Unanet daoust ha ma nez ket ket implijet an termen hmong met miao e Sina e lec'h ma kaver an darn vrasañ eus ar vongegerion o chom. Diouzh an tu all avat e vez implijet an termen yao evit ober dave d'ar vroad yao hag un tremen sevenadurel an hini eo kentoc'h evit un tremen yezhadurel, rak ennañ e vez kavet tud o komz mieneg, yezhoù taoiiek-kadaiek, yieg koulz ha yezhoù mongek (pe miaoek). Gwelloc'h eo neuze implijout an termen Miened evit ober diouzh an dud a ra gant ar yezhoù yaoek pe mienek.

Earlier linguistic classifications placed the Hmong-Mien languages into the Sino-Tibetan language family, where they remain in many Chinese classifications, but the current consensus among Western linguists is that they constitute a family of their own.

N'eo ket gwall sklaer penaos e rank bezañ renket ar yezhoù mongek-mienek, na zoken pet yezh ha rannyezh resis ez eus, dreist-holl peogwir int bet levezonet-don peurliesañ gant ar yezhoù komzet tro-dro dezhe. Setu amañ an doare ma vez kinniget o renkañ gant Ethnologue:

Yezhoù mongek
- Yezhoù bounouek
- Yezhoù tchouantchendienek (chuanqiandian)
  - Mongek Njua
  - Mongek Su Mashan
  - Mongek Kreiz Huishui
  - Mongek Biz Dian
  - Mongek Reter Huishui
  - Mongek Don
  - Mongek Mervent Guiyang
  - Mongek Mervent Huishui
  - Mongek Norzh Huishui
  - Mongek Chonganjiang
  - Mongek Luopohe
  - Mongek Kreiz Mashan
  - Mongek Norzh Mashan
  - Mongek Dô
  - Mongek Kornôg Mashan
  - Mongek Su Guiyang
  - Mongek Shua
  - Mongek Norzh Guiyang
  - Mongek Daw
- Yezhoù paheungek (pa-hng)
  - Paheungeg (pa-hng)
- Yezhoù Qiandong
  - Mongek Norzh Qiandong
  - Mongek Reter Qiandong
  - Mongek Su Qiandong
- Yezhoù Xiangxi
  - Mongek Kornôg Xiangxi
  - Mongek Reter Xiangxi
Yezhoù honteek (ho nte) (damsur e pelec'h e renkañ)
- Cheeg
Yezhoù mienek
- Yezhoù biaoek-djaoek (Biao-Jiao)
  - Mieneg biaoek-djaoek(Biao-Jiao Mien)
- Yezhoù mienek-djinek (Mian-Jin)
  - Biaoeg-moneg (Biao Mon )
  - Yaomieneg (Iu Mien)
  - Kimmuneg (Kim Mun)
- Yezhoù zaominek
  - Zaomineg (dzao min)

Yezhoù unsilabennek eo ar yezhoù mongek-mienek evel an darn vrasañ eus ar yezhoù all komzet e Su Azia. Gante e vez implijet tonennoù kalz muioc'h evit yezhoù all er bed ha lod a gav dezhe e c'hellje bezañ bet dre bezañ levezonet gant ar re-mañ ma oa bet kroget yezhoù all komzet e Su azia d'ober gant tonennoù ivez, evel da skouer ar sinaeg, yezhoù tibetek-burmek all evel ar yieg, hag ivez ar yezhoù taiek, bet levezonet gantañ d'e dro war-lerc'h ar vietnameg.