Rade Šerbedžija
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Rade Šerbedžija je filmski, televizijski i pozorišni glumac, pjesnik i muzičar.
Sadržaj |
[uredi] Biografija
Rođen u mjestu Bunić kod Korenice, 27. juli 1946. godine, Rade Šerbedžija je suprug Lenke Udovički, s kojom ima kćeri Ninu, Milicu Almu, Vanju i Luciju te sina Danila. Inace Srbin iz Hrvatske.
Diplomirao 1969. na Akademiji za kazalište, film i televiziju u Zagrebu, nakon čega je ubrzo angažiran u zagrebačkomu Dramskom kazalištu "Gavella". Nakon toga naizmjenično radi kao slobodni umjetnik, s angažmanom u HNK Zagreb, te ponovno u "Gavelli". Nadaren, iznimne glumačke tehnike, glumac i racija i temperamenta, sugestivan, vrsne dikcije, s lakoćom izvodeći i fizički najteže scene, pokazao se podjednako uvjerljiv u ulogama klasičnog (npr. Shakespeareovi Hamlet i Richard III) i modernog repertoara (npr. Ibsenov Peer Gynt) - u raznim žanrovima, i u pozitivnim i u negativnim likovima. Dobitnik je mnogih priznanja (triput nagrađen na Sterijinom pozorju, Nagrada "Vladimir Nazor", Nagrada "Dubravko Dujšin", Nagrada "Orlando" na Dubrovačkim ljetnim igrama). Na filmu debitira sporednom ulogom u Iluziji (1967) K. Papića, dok prvu glavnu - mladića na životnoj prekretnici - tumači u Gravitaciji ili fantastičnoj mladosti činovnika Borisa Horvata (1968) B.Ivande.
Otada sve češće nastupa u glavnim ulogama dobivajući popularnost i ulazeći u krug najrespektiranijih jugoslavenskih glumaca - u filmovima raspona od ratnih drama do suvremene tematike. Tako su početkom 70-ih godina zapažene njegove uloge komunističkog aktivista dezorijentiranog u privatnom životu u Crvenom klasju (1970) Ž. Pavlovića i seoskog mladića suočenog s nepravdom u Predstavi Hamleta u selu Mrduša Donja (1973) K. Papića. U to vrijeme ističe se i u filmovima koji kritički oslikavaju jugoslavensku suvremenost: kao skladatelj kod kojeg prevladava karijerizam (što potvrđuje njegovu sposobnost karakterizacije moralno ambivalentnih osoba) u filmu Bravo maestro (1978) R. Grlića (Zlatna arena u Puli) i u naslovnoj ulozi u Novinaru (1979) F. Hadžića.
Najuspješnija filmska godina za Šerbedžiju je vjerojatno bila 1986. kada sa dvije uloge u filmovima dobivaju titulu najuspješnijih na pulskom festivalu: revolucionara koji se ne snalazi u poratnom vremenu u "Večernjim zvonima" L. Zafranovića (Zlatna arena) i radnika ogorčenog siromaštvom i životnim nedaćama u "Snu o ruži" Ž. Tadića (Velika povelja u Nišu). Velikog radnog potencijala, s uspjehom glumi i na televiziji: u tv-serijama "U registraturi", Nikola Tesla (u naslovnoj ulozi), Prosjaci i sinovi i Bombaški proces (kao Josip Broz Tito). Godine 1982. dobio je godišnju nagradu australske televizije Sammy za glavnu ulogu u australskoj televizijskoj ekranizaciji drame Oslobođenje Skoplja D. Jovanovića. Objavio je 2 zbirke pjesama: Promjenljivi i Crno, crveno. Bio je predavač scenskog govora i glume na Akademiji za kazalište, film i televiziju u Zagrebu te kao izvanredni profesor glume na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Godine 1992. odlazi u svijet gdje se također probio kako sjajan glumac. Unatoč tome što je već glumio u 80-ak filmova distribuiranih uglavnom na području bivše Jugoslavije, proboj u svjetske vode zadobio je filmom "Hanna's War" (1988) te filmom "Before the Rain" (1994) Milče Mančevskog. Godine 1996, Šerbedžija je igrao oca izbjeglice u filmu "Belma" te novozelandskog imigranta u filmu "Broken English". Potom su uslijedile uloge u vodećim hollywoodskim filmskim ostvarenjima u filmovima "Space Cowboys", "Mission: Impossible 2", "Mighty Joe Young", "Snatch" itd.
Rade je poznat i po čitanju poezije te pozorišnim predstavama. Pokrenuo je i novi teatar "Ullysses" u Puli koji je premijeru doživio s predstavom "Kralj Lear" na Brijunima pod režiserskom palicom njegove supruge Lenke.
Radi s mnogim velikim imenima, a s nekima od njih kao što je Vanessa Redgrave, Phillip Noyce ili Tom Cruise porodični je prijatelj. Radio je i sa slavnim Stanleyom Kubrickom te Clintom Eastwoodom no Rade je ostao dosljedan sebi izjavama kako su "dobri su režiseri jednako dobri svugdje na svijetu, a glumci se prepoznaju već pri prvom pogledu" sjećajući se glumaca s naših prostora kao što su Inge Apelt ili Miodrag Krivokapić. Uz porodicu Šovagović, Šerbedžija sa svojom djecom iz prvog braka, Danilom koji studira film u Americi i Lucijom, dobitnicom Zlatne arene za ulogu u filmu "Polagana predaja", na dobrom putu ostvariti još jednu jaku "porodičnu manufakturu" na ovim prostorima.
[uredi] Filmografija
Prije 1980
- Novinar (1979)
- Usijanje (1979) .... Tomo
- Živi bili pa vidjeli (1979)
- Povratak (1979)
- Bombaski proces (1978) (TV) .... Josip Broz
- Bravo maestro (1978)
- Hajka (1977) .... Lado
- Nikola Tesla (1977) (mini) TV SeriJA
- U registraturi (1976) TV SeriJA .... Ivica Kičmanović
- Pesma (1975) (mini) TV Series
- Nocturno (1974) .... Lucio
- Obešenjak (1974) (TV)
- Užička republika (1974)
- Predstava Hamleta u selu Mrduša Donja (1974)
- Begunec (1973) .... Ivan
- Živjeti od ljubavi (1973) .... Davor
- Obraz uz obraz (1972) (mini) TV Serija
- Poslijepodne jednog fazana (1972)
- Zvezde su oČi ratnika (1972) ... uČitelj
- Prosjaci i sinovi (1971) (mini) TV Serija .... Matan Potrka
- Putovanje na mjesto nesreće (1971) .... Vlatko
- U gori raste zelen bor (1971)
- RdeČe klasje (1971)
- Idu dani (1970)
- Papagaj (1970) (TV) .... Mladić
- Dio e con noi (1969)
- Sedmina - Pozdravi Mariju (1969) .... Niko
- Gravitacija (1968)
- Osveta (1968)
- Crne ptice (1967)
- Iluzija (1967)
Od 1980-1990
- Gospođica (1980)
- Duvanski put (1980) (mini) TV Serija
- Variola vera (1981) .... Doktor Grujić
- Tuga (1981) (TV)
- Nepokoreni grad (1981) (mini) TV Serija
- Banovic Strahinja (1981) .... Abdulah
- Kiklop (1982) .... Ugo
- 13. jul (1982) .... Kapetan Mitrović
- Noć poslije smrti (1983)
- Zadah tela (1983) .... PanČo Vila
- PejzaŽi u magli (1984) .... Lelin otac
- Una (1984) .... Profesor MiŠel Babić
- U raljama zivota (1984) .... Intelektualac
- Štefica Cvek u raljama Života (1984) (mini) TV Serija
- Horvatov izbor (1985) .... Krešimir Horvat
- Život je lep (1985) .... Harmonikaš
- Večernja zvona (1986) .... Tomislav K. Burbonski
- San o ruži (1986) .... Valent
- Putovanje u Vučjak (1986) TV Serija .... Krešimir Horvat
- Miss (1986)
- Days to Remember - Verliebten, Die (1987)
- Osuđeni (1987)
- Hudodelci (1987) .... Raka
- Manifesto (1988) .... Emile
- Hanna's War (1988) .... Captain Ivan
- Večernja zvona (1988) (mini) TV SeriJA .... Tomislav Kovač
- ČOvjek koji je volio sprovode (1989)
Od 1990-2000
- Stigmata (1999) .... Marion Petrocelli
- Dolce rumore della vita, Il (1999) .... Bruno Maier
- Oči širom zatvorene (1999) .... Milich
- Mare largo (1998) .... François Riffaud
- Veliki Joe Young (1998) .... Andrei Strasser
- Prague Duet (1998) .... Jiri Kolmar
- Polish Wedding (1998) .... Roman
- Tregua, La (1997) .... The Greek
- Svetac (1997) .... Ivan Tretiak
- Memento (1996) .... The Officer
- Nečista krv (1996) .... Marko
- Broken English (1996) .... Ivan
- Belma (1995) .... Josip Papac
- Two Deaths (1995) .... Colonel George Lapadus
- Magareće godine (1994) .... Narrator
- Before the Rain (1994) .... Aleksander
- Urnebesna tragedija (1994) .... Kosta
- Kontesa Dora (1993) .... Karlo Armano
- Dezerter (1992)
- Karneval, anđeo i prah (1990)
Od 2000
- Batman: početak (2005.) .... Beskućnik
- Bela ptica (2005.)
- Go West (2004.) ......
- The Keeper (2004.) .... Imam Muaffak
- Eurotrip (2004.) .... Tibor
- Hermano (2003.) .... Carlos Avileda
- Ilaria Alpi (2002.) .... Miran Hrovatin
- Mirni Amerikanac (2002.) .... Inspector Vigot
- Quicksand (2001.) .... Oleg Butraskaya
- South Pacific (2001.) .... Emile de Becque
- Je li jasno prijatelju? (2000.) .... Milan Rajić
- Zdrpi i briši (2000.) .... Boris 'The Blade' Jurinov
- Svemirski kauboji (2000.) .... General Vostov
- Nemoguća misija 2 (2000.) .... Dr. Nekorvič
