Siwan (gwraig Llywelyn Fawr)
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Siwan (1195-1237), merch ordderch y Brenin John o Loegr, oedd gwraig Llywelyn ap Iorwerth (Llywelyn Fawr).
Priododd Lywelyn Fawr yn 1205 pan nad oedd ond deng mlwydd oed. Priodas wleidyddol ydoedd, yn sêl ar y cytundeb a wnaed rhwng Llywelyn a'r brenin John yn 1204. Chwareodd Siwan rôl bwysig yn y trafodaethau diplomyddol cyfrwng Llywelyn a John, er enghraifft pan aeth i weld ei thad ar ran y tywysog yn 1211, a roddai gyngor buddiol iddo. Bu'n cynnal trafodaethau â'i hanner brawd Harri yn 1225, [1228]] a 1232 yn ogystal.
Cafodd garwrieth â Gwilym Brewys (William de Braose), arglwydd Normanaidd, yn 1230. Fe'i "carcharwyd" gan Lywelyn am gyfnod byr (hynny yw fe'i cadwyd dan wyliadwriaeth) fel cosb am hynny ac fe grogwyd de Braose. Digwyddodd hyn oll yn llys Llywelyn yn Abergwyngregin.
Mae'r hanesyn am berthynas Siwan â Gwilym Brewys yn sail i ddrama fydryddol enwog Saunders Lewis, Siwan.
Cyn ei marwolaeth ymddengys ei bod wedi cymodi'n llwyr â Llywelyn. Sefydlodd ei gŵr fynachlog er cof amdani yn Llan-faes ar Ynys Môn, mewn golwg dros Afon Menai o'r llys yn Aber.
Claddwyd Siwan mewn urddas gan Lywelyn ym Mhriordy Llan-faes. Heddiw mae ei harch garreg â'i delw arni i'w gweld yn eglwys Biwmaris ar yr ynys.
[golygu] Plant
- Dafydd
- Gwladus Ddu
- Margaret
- Helen
