Mewlüdê Diyarbekıri
Wikipediya ra, ensiklopediya xosere
[bıvurne] Eşqi welat, Zazaistan u ê Miletê Zaza
Mewlüdê Diyarbakiri
Vanê Leyla badog Qeysi ra qeteryawa a u konê cinê şiyo zozanan u Qeys mendo dı beride sond wendow vato; "-Qeys dı beride awa germıne borêw ez şıni awa inıkandê serdınandê fendê kardi bori ha? Awa geravıne Qeys borêw ez (Leyla) awa serdıne boriha? Qeys dı beridebêw ez peirê meşınandê zozanan bori ha?" Vanê, hergürocê Leyla awa fenê kardiya zozanan ardê xü rê kerdê germınew hema werdê. Eşq enowo, feqet eşqêkdo eşqê welathezkerdoxey nêbê beredayo, eşqê dewlete, eşqê milete (Ariy êy miyan dı Zazay, İraniya, Hindiya) eşqê welati (Zazaistan). Pêro yê xırabiyan qıçkeki u qıçkek tefekür biyayış ra vırazênê. Vatışêktê qereçiyandê işxalkerandê welatdê ma esto vanê; "-Cawog qudretê ma rıseno cı ê neyarandê ma xiyalê cineyke nê reseno cı." Eno vatış qabê Zazan bê şıphe rasto. Qıçkek, qıcucık, namerd, teres, bê xiret, bê şeref, bê hesiyet, bê tefekür, bê welat, bê iman, bê zıwan, bê namuso. Bı kin bê dewletewo bı çımêcê bıradê cêra, cirandê cêra bar nêbiyaye, fêsad; pêroyê enê çiyandı ma Zazan de mewcud niyê. İnsanêk dı made ay seyaye bê yayke karekdo bı şeref u bı xiret bı kerê maro éybıkandê ê gêyrenê manêvanê dê vınde degır qusurêkdê cê kêmasikda cê bıbê ma ê sıtari bıkerın. La ma ê piskenê. Herkes dı cadê xü de bı goredê taqet, qewet, qüdret, fam, vinayış, sekerdış, texmin u xiretdê xü bı xebeti go Zaza i rawer şê, heyna serê cine go berz bê, melayê Zazan, fiêxê Zazan, Sofiyê Zazan, zaneyê Zazan u êg dı miyandê Zazande nüfusê cinewo maddi u manewi esto, mualim, doxtor (hekim), mendis, tıcar, esnaf, roşnfıkır u gerilayê Zazan, pirek u mêrdê Zazan, şuwane, gawan, xızmetkar, arêwan, feqir u zengin, pir u cüwan, zanaw cahêl, dewuc sukıc ümumen pêroyê Zazan eger xiretê miletda xü bancê go mileta ma dı miyandê miletandê dınyadê cawag layiqê cayewo go bıgirê. Feqet hetag fıkro mili, manewi u tarixi dı made nê vrazêyi ma nê benê çik. Gawag merdım bı jobini wuşk bı girê, neyaran hete nêşêro, loqmeyê neyaran nêwerê, sebr bı kerê, baweriya cê cor bı Homa Téalaiw cêrike bı miletda ézize bıbê. Hiwi u ümidê cê pil bê go milet bı resêcayêkdo berz. Eyro dı ena derecade çikdo bino fenê neşriyat u metbuatêkdog bı zıwandê Zazaki bê mıhim çınyo.
Hetag varıte nê varê, qet laser wurzeno we. Miyandê temuzide vewre nê varena. Labelê kanundo éwulinde carna varena. Yanê ê herçi élametê cê estê. Yanê ê çıyan élametê cineestê. Êma Zazanike élametê kemibiyayişdê xiretê alimandê ma u élametê çikêkdê binikeestê. O çike enowog; Kürdê bê bexti ma Zazan xapênenê. Çikdê mawog eyro çınyo yayke cayêkdo eyro destê ma (kudretê ma) nê reseno cı bı qewet u qüdret u inayekdê welat hezkerdoxey go sıba destê ma (qüdretê ma) bırsê a. Lazımog merdım xü rê hedefanê pil u rından vırazê. Hedefê ma azadi, hedefê ma heyna welat perwerey, heyna zana bıyayışı, fıkırde zengin biyayiş, wayirê artêşêkda mili, hududandê mili, axda mili biyayişi.
Bed' uzzeman vano; "-dı eyrode enê çaxide bı tenê dınya xü nê ez hedrewog axreta xü ila, qurban (fedayê) ê miletda xü keri. Belê 'alim enowo, mütefekir, keso wayirê mexsedi, wayirê düşünci enowo. Belê gerek merdım hedrebêg dınya u axreta xü ila fedayê (qürbanê) miletda ézize Zaza kerê. Merdım hétani peyni heétani peynida peyine dı rêçda babê u kalukanê xü sero dı xeta tarixdê xü sero bımanê a game hema newe merdım küçikta hertida, şarira vecênow beno merdım. Merdımo mêrde ternê cê dı mezeldeykefenê mêrdan vezelnayewo, melaiketi kesdog rıdê érdande bı xiret biyara hes kerê, keso bê xiret laşê cê dı mezelde feni laşdê küçuliyo. Hiwi, ümid, baweriya mawag raver ra wa zéf pilebê. Badê zımıstanan wesaro rengino xasek u delal u zêrin yeno. bedo şewe roc. Badê tengesiyan herayi, badog koyande vewre kuro ayre dı merguzanı kande güli rıhani benê hêşin. Mileta Zazawa ézize xeta tarix, ferheng, asasu rıstımdê xü bı awayêkdo roşn naskerde a gaw çik nêşkeno ma xü rê kole kerê.
Nuraney a ilimê zazayey enê wurdeme dı hedefêk ézize owog bırse ezê wurdeme cewharan. Wext wext hebêk hetyaka şardê Hindistani küno mın viri gelo çendeha mardım a hetyake şıbêneno haldê Zazan. Vanê dı hébi esterey bıbyê jo Delhi serojoyke Bombay serabiyê. Enarey estareyê Delhi bı adır u roşn biyo ê Bonbay ke esterêkdo bê roşn biyo. Ê Delhi eskereyê BOMBAY ke bı enwardê xü roşn kerdo. Neyse wextêg badê joy estereyê Bombay kewto şımdê xü bı xü peşeryawow vato; "-Eno estereyê DELHİ layıqê mın niyo ez tedır bena embaz; enarey estereyê PALO, İSFAHAN, DAKKA ike neyarê ê DELHİ biyê ine Ez tiyara tepeya esteredê DELHİ dır embazi nê kena. Ez go esteredê SÊWREKE, PALO, yayke esteredê DÊRSİMİ'YOG bı şewew bı rocbereqêno, yaykê HÊNİ u ÇAPAQÇUR'İW, AMED'İ dır bıkê embaz. Bı enowa beynetê xü u ê DELHİ xerepnawo u taritide mendo hona famkerdox, roşnê ê xüb-xü tı nêbiyo roşnê cı deg esterdê DELHİ ra biyo. Êma ferdekdê miletda ézizê Zaza nıka roşnê ma u herçiyê ma yê binêg estêke pêrodê milete werzayê, her xırabey u pisey nepakiyay eyro dı miyandê ferd yayke miletda ézizda Zaza i de estayke kin u xışımo neyartida neyarande inkarciyanrawo. Qandê kı gerek ma zéf zéf hêşiyari bın.
fiewra eserê rewşenfıkrandê eyroyo. Eyro rewşenfıkır çende-ha bışki şewra bıvinê şewra endehaweşo. Dı rıdê érdande çıdog fenê rewşenfıkran ra mehrum biyayişi qayê milet ra bê talih çınyo. Zêg cıtêr eyro bezre erzeno, şewra ike ewcara qutê xü veceno bı o nea roşnfıkran eyro bı qelemda xü kanco çızxi anti, şewra goredê qelemda cinerawo. Heşa heşa carna merdımirê qelema roşnfıkıri fenê nuştışê çariyê qedere yeno. Qederê miletda Zaza cor dı destdê Homa dê esteran, ézmandê bê peyni u dınya; rıdê érdandeyke dı destê bıradê mınê ézizi roşna-yoxanê Zazayiw, rayê Zazaistan'idê gürweyenê fendê inewo. Eger şıma ewca çik kerd kerd, nê kerd wa qet şübhê şıma çınibê neyari marê nêbenê. Eger şıma ewca bınşê mildê jobini ser xü ra kêma mirat u métel beno. Eger şıma ewca bışki fıncana jéri borê lab aqubetbê go şıma neyaran qehr bıkerê, dostan şa kerê, la eger şıma bê aqubeti bê xü ra şıma bı destandê xü ya ézizan, morê méke ma danê beyrada Zazay row Zozan rezil kerê.
