Ίρις (βοτανική)
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γένος αγγειόσπερμων μονοκοτυλήδονων λειλιανθών φυτών, της οικογένειας των ιριδίδων που πειλαμβάνει περί τα 100 είδη πολυετή πόες στις εύκρατες χώρες.
Είναι φυτά ριζωματικά, κονδυλόριζα με μακρά και στενά φύλα και άνθη πολύχρωμα και πολύσχημα μονομερή ή κατα ταξιανθία σε μακρά στελέχη.
Τα σπέρματα, οι ρίζες και τα φύλλα των περισσοτέρων εξ αυτών περιέχουν μια τοξική ουσία στην οποία οφείλονται πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες καθώς και μια πτητική κετόνη την ιράνη στην οποία οφείλονται οι αρωματικές τους ιδιότητες.
Η Ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει 10 τέτοια είδη, τα οποία ο ελληνικός λαός τα αποκαλεί κρίνα ή κρίνος που όμως είναι μικρότερα σε μέγεθος από τον γνωστό πάλλευκο κρίνο που ανήκει στην οικογένεια των λειλιϊδών.
Τα ελληνικά αυτά είδη της ίριδας είναι:
- Ίρις η γερμανική: φυτό καλλιεργούμενο ή ημιαυτοφυές σε όλη την Ελλάδα με μεγάλα εύοσμα και κυανά άνθη γνωστότερο με τα ονόματα γαλάζιος κρίνος, κρίνος, αγριόκρινος, και ζαμπάκι (Κύπρο) - στην Ελλάδα ζαμπάκι ονομάζεται άλλο φυτό είδος νάρκισου. Το φυτό αυτό είναι φαρμακευτικό.
- Ίρις η αττική (παραλλαγή της πυγμαίας): απαντάται στη Θεσσαλία και κυρίως στον Υμητό και τη Πεντέλη της Αττικής. Αναγνωρίζεται από τα κίτρινα άνθη της.
- Ίρις η φλωρεντιανή, το κυριότερο είδος των κρίνων που απαντάται στην Ελλάδα από την εποχή του Θεόφραστου και του Διοσκορίδη που συχνά την αναφέρουν ως Ιλλυρική ίριδα. Τα άνθη της είναι μεγάλα και λευκά γνωστά ως «άσπρος κρίνος». Έχει δε καταστεί σύμβολο θρησκευτικό, βασιλικό και από τα πλέον διαδεδομένα διακοσμητικά μοτίβα. Το δε ρίζωμά τους έχει εξόχους φαρμακευτικές ιδιότητες με πλούσια εμπορεύσιμα προϊόντα όπως σφαιρία ίριδας, δάκτυλοι ίριδας, κόκκοι ίριδας, τρίματα ίριδας και σκόνη ίριδας. Το είδος αυτό στη Κύπρο το λένε βουρβουλίτσα.
- Ίρις το σισυρίγχιον, εμφανίζεται σε όλη την Ελλάδα.
- Ίρις η βορβορώδης, απαντάται κυρίως στη Κρήτη.
- Ίρις η ωχρή, φύεται κυρίως στη Μακεδονία και τη Κρήτη.
- Ίρις η ψευδόκορος, είναι είδος ελοχαρές, γνωστό σε όλη την Ελλάδα ως «νεκρόκρινο».
- Ίρις η κρητική, φύεται μέχρι 1600μ υψόμετρο και απαντάται στη Κρήτη, Αττική, Πελοπόννησο, Θεσσαλία και νήσους Ιονίου.
- Ίρις η αγρωστώδης, απαντάται στα ορεινά της Μακεδονίας και των Ιονίων νήσων και
- Ίρις η Συντενίσεια που φύεται σε πολλά ορεινά μέρη της Ελλάδας.
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
- Κρίνος το γνωστότερο του συναφούς γένους της Ίριδας, του γένους Λείριον της οικογένειας των λειλιϊδών.
