Αντίπατρος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Για αποσαφήνιση του ονόματος δείτε Αντίπατρος (αποσαφήνιση)

Ο Αντίπατρος (397 π.Χ. - 319 π.Χ.) ήταν Μακεδόνας στρατηγός και υποστηρικτής των βασιλέων Φιλίππου Β' και του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γιος του Ιόλλα, αριστοκρατικής καταγωγής (Πέλλα) εκ των επιφανέστερων μακεδόνων πολιτικών και στρατιωτικών. Πολέμησε σχεδόν από την αρχή της βασιλείας του Φιλίππου στο πλευρό του, όπου αναδείχθηκε άριστος διπλωμάτης και έμπιστος φίλος του, όπως καταμαρτυρούν τα διασωθέντα αποφθέγματα του Πλούταρχου και του Αθήναιου. Ο Φίλιππος συνήθιζε να λέει "Εκοιμήθην ησύχως επειδή Αντίπας* ηγρύπνει", "Χρη πίνειν", ενώ σε άλλες στιγμές για τον Αντίπατρο και τους γάμους των θυγατέρων του επαναλάμβανε "Αντίπατρος γάρ ικανός έστι νυμφεύων".

• Το 346 π.Χ. ο Αντίπατρος με τον Παρμενίωνα και τον Ευρύλοχο διεξήγαγε τις περί ειρήνης διαπραγματεύσεις με τους Αθηναίους και το ίδιο έτος, με τον 18ετή Αλέξανδρο συνόδευσαν τιμητικά στην Αθήνα τη μετακομιδή των οστών, των εις Χαιρώνεια το (338 π.Χ.)πεσόντων Αθηναίων, κομίζοντες και το σχέδιο συνθήκης συμμαχίας και φιλίας Φιλίππου και Αθηναίων. Επί τούτου ο Δήμος των Αθηναίων ανακήρυξε αμφότερους ως και τον Παρμενίωνα "Πολίτες των Αθηνών".

(*) Αντίπας: Μακεδονικός τύπος υποκοριστικού του Αντίπατρος.

[Επεξεργασία] Περίοδος Αντιβασιλείας

• Το 336 π.Χ. μετά τη δολοφονία του Βασιλέως Φιλίππου ο Αλέξανδρος του ανέθεσε την αντιβασιλεία του Βασιλείου της Μακεδονίας και την επιμέλεια (επιμελητή) του κράτους "τά κατά Μακεδονίαν τε καί τούς Έλληνας Αντιπάτρω επιτρέψας" (Αρρ. Α 11 Β). Θέση στην οποία ο Αντίπατρος παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της μεγαλουργικής εκστρατείας στην Ασία.
• Το 333 π.Χ. κατά διαταγή του, ο ναύαρχος Πρωτέας διασκορπίζει το υπό τον Δατάμη Περσικό στόλο που ναυλοχούσε στη Σίφνο προς αποφυγή κινδύνου αποστασίας Ελλήνων.
• Το 331 π.Χ. οργανώνει νέα αποστολή Ελλήνων μισθοφόρων, Θρακών ιππέων και πεζικού στρατού (εφεδρείες) προς τον Μ. Αλέξανδρο που βρισκόταν στη Μέμφιδα.
• Το 330 π.Χ. κατέβαλε τον αποστάτη στρατηγό της Θράκης Μέμνονα που απέβλεπε σε ανεξαρτησία και στη συνέχεια επέδραμε κατά του διορισμένου στρατηγού του Πόντου Ζωπυρίωνα που φοβήθηκε αποστασία επειδή είχε προβεί με δική του πρωτοβουλία σε εκστρατεία κατά των Σκυθών. Το ίδιο έτος επέδραμε στη Πελοπόννησο κατά των Σπαρτιατών και συμμάχων τους, τους οποίους νίκησε παρά τη θαυμαστή ανδρεία τους, ο δε Βασιλεύς των Άγις φονεύτηκε στη μάχη. Για τους αγώνες αυτούς του Αντίπατρου, ο Αλέξανδρος τον είχε ενισχύσει με 1500 τάλαντα. Αποτέλεσμα των παραπάνω νικών ήταν η καθησύχαση της Πελοποννήσου συντελούσης και της ήπιας απόφασης του Αλέξανδρου να συγχωρηθεί η Σπάρτη επειδή δεν συμμετείχε στο συνέδριο της Κορίνθου, να τιμωρηθούν επιεικά οι "παρασπονδήσαντες" Ηλείοι και Αχαιοί με καταβολή 120 ταλάντων στη Μεγαλόπολη που είχαν πολιορκήσει.

Παρά τις υπερνικήσεις κάθε εμποδίου στη διακυβέρνηση της χώρας δεν κατάφερε να διαφύγει συγκρούσεις με την Βασιλομήτορα Ολυμπιάδα που τη χαρακτήριζε ο ίδιος εμπαθή και δεσποτική. Και ενώ ο Αλέξανδρος απέκρουε κάθε ανάμειξή της στη διοίκηση της Μακεδονίας λέγανε ότι εκείνη ραδιουργούσε κατά του Αντίπατρου με καταγεγραμμένη ως μεγαλύτερη αφορμή και αντιπαράθεση την αξίωσή της να αποδίδονται στον Αλέξανδρο τιμές Θεϊκές (κατηγορώντας την, ότι αυτά ήταν έθιμα της περσικής αυλής).

• Το 324 π.Χ. ο Αλέξανδρος διέταξε την παλιννόστηση των παλαιμάχων στη Μακεδονία και με την ευκαιρία αυτή έδωσε εντολή στον αρχηγό αυτών και φίλο του Κράτερο να αναλάβει εκείνος τη πολιτική και στρατιωτική διοίκηση της Μακεδονίας αντί του Αντίπατρου με την εντολή να οδηγήσει προς τον Αλέξανδρο τους διαδόχους αυτών (των παλιννοστούντων παλαιμάχων). Η διαταγή όμως αυτή δεν εκτελέστηκε λόγω θανάτου του Αλεξάνδρου προς τον οποίο όμως ο Αντίπατρος είχε αποστείλει τον γιό του Κάσσανδρο, αφενός ως ένδειξη πίστεως, αφετέρου για να πετύχει με τον αδελφό του Ιόλλα (οινοχόος του Αλέξανδρου) την επανόρθωση των καλών σχέσεών του πριν της προς εκείνον μετάβασής του.

[Επεξεργασία] Περίοδος Διαδόχων

• 323 π.Χ.. Αμέσως μετά το θάνατο του Αλέξανδρου στη συνομολογούμενη, έστω και κατόπιν συγκρούσεων απόφαση κατανομής του κράτους μεταξύ φάλαγγας και των εταίρων στρατηγών, τον Ιούλιο του ίδιου έτους,(σχετ. Επίγονοι), ο Αντίπατρος αναγνωρίστηκε ως στρατηγός αυτοκράτωρ Ευρώπης, δηλαδή διατήρησε όλες τις εξουσίες που είχε ως επίτροπος (Αντιβασιλεύς) παρότι είχε μειωθεί το κύρος του από προηγούμενη απόφαση του Αλέξανδρου, με συμβασιλέα τον Κράτερο που έφερε το τίτλο του στρατηγού προστάτη της Βασιλείας.

Κατά την επιστροφή του στη Μακεδονία βρήκε τους Αθηναίους, Αιτωλούς και άλλους Έλληνες, πλην Βοιωτών και Σπαρτιατών, να έχουν αποστατήσει. Ακολούθησε ο Λαμιακός πόλεμος με ήττα των Αθηναίων και συμμάχων τους.

• 322 π.Χ.. Επώδυνες οι συνθήκες ειρήνης κυρίως για τους Αθηναίους. Μετά την δίωξη όλων των αντι-μακεδονιζόντων, από τα Κεραύνια όρη μέχρι το Ταίναρο, ο Αντίπατρος επιστρέφει στη Μακεδονία.

Από τα δώδεκα τέκνα του ο Κάσσανδρος, έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας, ιδρυτής της δυναστείας των Αντιπατριδών και ίδρυσε την πόλη της Θεσσαλονίκης, ο Ιόλλας οινοχόος του Μ. Αλεξάνδρου, οι δε τέσσερις κόρες του (Φίλα, Ευριδίκη, Νίκαια και (;) ) νυμφεύθηκαν τους επιφανέστερους και πλέον διάσημους της εποχής Μακεδόνες (Κράτερο, Πτολεμαίο, Περδίκκα) και τον εξ ηγεμονικού οίκου των Λυγκηστών Αλέξανδρο, οι δε άλλοι γιοί ήταν ο Αρχίας, ο Νικάνωρ, ο Πλείσταρχος,ο Περίλαος, ο Φίλιππος, και ο Αλέξανδρος.