Κάτω Γραικικό
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Κάτω Γραικικό είναι χωριό που βρίσκεται στις νοτιοδυτικές πλαγιές των Τζουμέρκων, στους πρόποδες των κορυφών Καταφίδι (2.393 μ.) και Πάνω Κουστελάτα σε υψόμετρο περίπου 900 μέτρων. Ανήκει στο Νομό Άρτας και υπάγεται στο Δήμο Αγνάντων, ο οποίος έχει έκταση 124.344 και πληθυσμό 4.022 κατοίκων. Στην τελευταία απογραφή του 2001 το Δημοτικό διαμέρισμα Γραικικού Άρτας αριθμούσε 621 κατοίκους.
Οι λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παλιότερα το χωριό φημιζόταν, όπως και τα περισσότερα των Τζουμέρκων για τους τεχνίτες του, κυρίως της πέτρας. Μέχρι το 1927 έφερε το όνομα Γρετσίστα.
[Επεξεργασία] Αξιοθέατα
Σε μικρή απόσταση από το χωριό στο δρόμο προς Γουριανά, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας, το οποίο είναι μετόχι της μονής Θεοτοκίου και τιμά τη Γέννηση της Θεοτόκου. Tην προσωνυμία της χρωστάει η μονή σε γειτονική σπηλιά όπου, κατά την παράδοση, βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Από το άλλοτε μοναστήρι σώζεται μόνο το καθολικό. Κατά τον Μητροπολίτη Άρτης Σεραφείμ Ξενόπουλο, ο ναός κτίστηκε τον 11ο αιώνα. Φυσικά πρόκειται για το αρχικό κτίσμα γιατί από εντοιχισμένη πλάκα στην κόγχη του νότιου τοίχου του ναού μαθαίνουμε ότι το 1663 ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων το μνημείο, οπότε πήρε και τη σημερινή του μορφή η οποία παραπέμπει στον πιο διαδεδομένο τύπο ηπειρωτικού ναού κατά την Τουρκοκρατία, δηλαδή τη μονόκλιτη σταυρεπίστεγη θολωτή βασιλική με τρούλο. Οι τοιχογραφίες -εξαιρετικής τέχνης, αν και σε άσχημη κατάσταση σήμερα- χρονολογούνται το 1801. Η εκκλησία έχει ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο με φυτικό διάκοσμο, ευαγγελικές σκηνές, ζώα και πτηνά. Ο κεντρικός ναός του χωριού τιμά τον Προφήτη Ηλία ενώ διάσπαρτα βρίσκονται αρκετά ξωκλήσια στα όρια του χωριού που καταδεικνύουν το βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα που χαρακτηρίζει τους ντόπιους. Στην περιοχή βρίσκεται επίσης ένα σπήλαιο το οποίο μέχρις στιγμής δεν έχει εξερευνηθεί.
