Μόριγκαν
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Θέματα της Κελτικής μυθολογίας  |
||
|---|---|---|
| Κελτικός πολιτισμός | ||
| Θεότητες: | ||
| Φυλές και γεγονότα | ||
| Λατρεία και εορτές | ||
| Κύκλος του Όλστερ | ||
|
|
||
Η Μόριγκαν (ιρλ. Mórríghan ή Mór-Ríogain) είναι μια φιγούρα της ιρλανδικής μυθολογίας, η οποία εμφανίζεται να υπήρξε σαν θεότητα στο παρελθόν. Το όνομά της σημαίνει τρόμος ή μεγάλη βασίλισσα. Αντιστοιχεί με την Αληκτώ από τις Ερινύες ή το τέρας Λάμια της ελληνικής μυθολογίας ή με την εβραϊκή Λίλιθ. Συσχετίζεται με τον πόλεμο και το θάνατο στο πεδίο της μάχης, σαν τις γερμανικές Βαλκυρίες, ενώ κάποιες φορές εμφανίζεται σαν κοράκι, οιωνός ολέθρου. Επίσης ο συσχετισμός της με τη βοσκή βοοειδών υποδηλώνει μια θεότητα της γονιμότητας της γης.
Συχνά αποτελεί μέρος μιας τριαδικής θεότητας, μαζί με τη Μπαβ και τη Μάχα, άλλες φορές και με την Άνανν.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Κύκλος του Όλστερ: Μόριγκαν και Κουχούλιν
Οι πρώτες της εμφανίσεις σε κείμενα είναι ιστορίες από τον Κύκλο του Όλστερ, όπου έχει μια αμφιλεγόμενη σχέση με τον ήρωα Κουχούλιν. Στην Επιδρομή του Ρέγκαμαν, την προκαλεί, χωρίς να ξέρει ποια είναι, κερδίζοντας έτσι την "προσοχή" και την εχθρότητά της. Η Μόριγκαν εξαπολύει μια σειρά από απειλές και προβλέπει μια μελλοντική μάχη στην οποία ο Κουχούλιν θα σκοτωθεί. Αινιγματικά του επισημαίνει: "Φρουρώ το θάνατό σου".
Στην Επιδρομή του Κούλεϊ, η βασίλισσα Μάεβ του Κόνναχτ ξεκινάει επίθεση στο Όλστερ για να κλέψει έναν ταύρο, ώστε να έχει ίση περιουσία με το σύζυγό της. Η Μόριγκαν όμως εμφανίζεται σαν κοράκι και προειδοποεί τον ταύρο να τραπεί σε φυγή. Ο Κουχούλιν υπερασπίζεται το Όλστερ με μια σειρά μονομαχιών με τους υπερασπιστές της Μάεβ. Ανάμεσα στις μάχες, η Μόριγκαν του εμφανίζεται με μορφή νέας κοπέλας και του προσφέρει την αγάπη της, αλλά ο Κουχούλιν την απορρίπτει. Η Μόριγκαν λοιπόν επεμβαίνει στην επόμενη μάχη του: αρχικά με μορφή χελιού του βάζει τρικλοποδιές, έπειτα με τη μορφή λύκου προκαλεί πανικό στο κοπάδι των ζώων , που τρέχει αφηνιασμένο πέρα από το ποτάμι και τελικά με μορφή αγελάδας ηγείται της πανικόβλητης αυτής φυγής. Ωστόσο, ο Κουχούλιν την τραυματίζει κάθε φορά και κερδίζει τον αντίπαλό του, παρά την εμπλοκή της. Αργότερα, η Μόριγκαν του εμφανίζεται ξανά σαν γριά γυναίκα, με τα ίδια τραύματα που της προκάλεσε όσο εκείνη είχε πάρει τις μορφές ζώων. Αυτή τη φορά εμφανίζεται να αρμέγει μια αγελάδα. Δίνει στον Κουχούλιν να πιει τρεις φορές γάλα. Εκείνος τη μακαρίζει κάθε φορά κι έτσι γιατρεύονται τα τραύματά της. Σε μια εκδοχή του θανάτου του Κουχούλιν, καθώς ο ήρωας πηγαίνει να συναντήσει τους εχθρούς του, συναντάει τη Μόριγκαν σαν γριά γυναίκα, που ξεπλένει σ' ένα ποτάμι την αιματωμένη του πανοπλία, οιωνός για το θάνατό του. Αργότερα, θανάσιμα τραυματισμένος ο Κουχούλιν δένεται σε ένα μεγάλο βράχο, ώστε να πεθάνει όρθιος, και μόνο όταν ένα κοράκι προσγειώνεται στον ώμο του πείθονται οι εχθροί του ότι είναι νεκρός.
[Επεξεργασία] Μόριγκαν, των Τουάθα ντε Ντανάν
Η Μόριγκαν εμφανίζεται επίσης σε κείμενα σαν μια από τους Τουάθα ντε Ντανάν, κόρη της Έρνμας, εγγονή του Νουάντα. Οι πρώτες τρεις κόρες της Έρνμας είναι η Ερίου, η Μπάνβα και η Φόουλα, τα ονόματα των οποίων είναι συνώνυμα της Ιρλανδίας, και αποτελούν τριαδική θεότητα. Οι επόμενες τρεις κόρες της Έρνμας είναι μια τριάδα πολεμικών θεοτήτων: η Μάχα, η Μπαβ και η Μόριγκαν, που συχνά εμφανίζεται και με το όνομα Άνανν.
Η Μόριγκαν εμφανίζεται επίσης στη Δεύτερη Μάχη της Μόι Τούραχ (Magh Tuireadh). O Ντάγκντα τη συναντάει πριν τη μάχη με τους Φομόριαν, ενόσω εκείνη κάνει το μπάνιο της στο ποτάμι. Αφού κάνουν έρωτα, η Μόριγκαν υπόσχεται να επιστρατεύσει τους μάγους της Ιρλανδίας, προκειμένου να εξαπολύουν ξόρκια εκ μέρους των Τουάθα ντε Ντανάν, καθώς και να καταστρέψει τον Indech, βασιλιά των Φομόριαν.
Όταν ξεκινάει η μάχη, ο αρχηγός των Τουάθα ντε Ντανάν, Λουγ, ρωτάει τον καθένα τι δύναμη και ικανότητες φέρνουν στη μάχη. Η απάντηση της Μόριγκαν είναι ασαφής, δηλώνοντας ότι θα καταδιώξει, θα καταστρέψει και θα υποτάξει. Όταν έρχεται στο πεδίο της μάχης, απαγγέλλει ένα ποίημα και αμέσως η μάχη σταματάει κι οι Φομόριαν τρέχουν στη θάλασσα. Μετά τη μάχη, απαγγέλλει ένα ακόμα ποίημα, γιορτάζοντας τη νίκη τους και προφητεύοντας το τέλος του κόσμου.
[Επεξεργασία] Αρθουριανός Κύκλος: Μόριγκαν και Μοργκάνα λε Φέι
Πολύ συχνά η Μόριγκαν συνδέεται με τη Μοργκάνα λε Φέι, ετεροθαλή αδερφή του Αρθούρου, κυρίως λόγω της ομοιότητας των ονομάτων τους. Ωστόσο, μια τέτοια συσχέτιση μάλλον δεν ισχύει. Το ουαλικό όνομα Μόργκαν φαίνεται να συσχετίζεται ετυμολογικά με τη θάλασσα, ενώ το όνομα Μόριγκαν υποδηλώνει τρόμο ή ερμηνεύεται ως "μεγάλη βασίλισσα".
[Επεξεργασία] Πηγές
Το άρθρο αυτό βασίζεται στο αντίστοιχο άρθρο της Wikipedia.
