Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Σήμα του κόμματος

Ο Συνασπισμός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (συντομότερα Συνασπισμός ή ΣΥΝ), όπως μετονομάστηκε το 2003 ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου, είναι ένα ελληνικό πολιτικό κόμμα της ριζοσπαστικής-δημοκρατικής αριστεράς. Πρόεδρός του από τα τέλη του 2004 είναι ο οικονομολόγος Αλέκος Αλαβάνος.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Ο ΣΥΝ δημιουργήθηκε ως εκλογική συμμαχία πριν τις εθνικές εκλογές του 1989, έχοντας ως κύριους εταίρους τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της Αριστεράς: το ΚΚΕ και την Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ), μετεξέλιξη του ευρωκομμουνιστικού ΚΚΕ Εσωτερικού. Μετά την αλλαγή του πολιτικού συστήματος στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και την κρίση που αυτή προκάλεσε, η φιλοσοβιετική πτέρυγα του ΚΚΕ (αποκαλούμενη από τον τύπο ως συντηρητική) διέγραψε τους λεγόμενους ανανεωτικούς, οι οποίοι ζητούσαν αναθεώρηση βασικών αρχών της θεωρίας και λειτουργίας του κόμματος. Οι διαγραμμένοι ήταν πλειοψηφία σε πολλές κομματικές οργανώσεις βάσης (δηλ. τοπικές οργανώσεις), και περίπου το 45% της Κεντρικής Επιτροπής, μεταξύ των οποίων και ο απελθών γραμματέας του κόμματος Γρηγόρης Φαράκος. Μετά από αυτό, οι ανανεωτικοί του ΚΚΕ και τα υπόλοιπα κόμματα της συμμαχίας αποφάσισαν να τη μετατρέψουν σε ενιαίο πολιτικό κόμμα (1991).

Το 1993 ο Συνασπισμός απέτυχε να μπει στη Βουλή (ποσοστό 2,94%) και η πρόεδρος Μαρία Δαμανάκη παραιτήθηκε.

Το 1994 ο Συνασπισμός, με πρόεδρο τον Νίκο Κωνσταντόπουλο πέτυχε το μεγαλύτερο ποσοστό της ιστορίας του ως κόμμα, λαμβάνοντας στις Ευρωεκλογές ποσοστό 6,26%. Δύο χρόνια αργότερα, παίρνει το μεγαλύτερο ποσοστό της ιστορίας του σε Εθνικές Εκλογές (5,1%).

Στις εθνικές εκλογές του 2000 υποστηρίχθηκε και από το μικρό κόμμα Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ). Μετά τις εκλογές ένα μικρό κομμάτι, που από καιρό ζητούσε προσέγγιση με το ΠΑΣΟΚ, αποχώρησε από το Συνασπισμό, καταγγέλλοντας την ηγεσία για «αριστερή στροφή». Τα στελέχη αυτά ίδρυσαν τη βραχύβια Ανανεωτική και Εκσυγχρονιστική Κίνηση της Αριστεράς (ΑΕΚΑ). Η ΑΕΚΑ απέτυχε να προσελκύσει περισσότερα από μερικές δεκάδες μέλη του Συνασπισμού και σε λίγους μήνες αρχικά διασπάστηκε και μετά διαλύθηκε, όταν ο επικεφαλής της Νίκος Μπίστης έγινε υφυπουργός στην τελευταία κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη (ΠΑΣΟΚ). Με το ίδιο επιχείρημα της «αριστερής στροφής» αποχώρησε το 2003 και η βουλευτής Μαρία Δαμανάκη, όμως ούτε αυτή κατάφερε να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς στην κομματική βάση, πόσο μάλλον αφού κατέβηκε στις εκλογές του 2004 ως υποψήφια Βουλευτής Επικρατείας με το ΠΑΣΟΚ.

Στις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου 2004 ο Συνασπισμός συγκρότησε με μικρότερα αριστερά κόμματα και οργανώσεις τη συμμαχία με τίτλο «Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς». Τα κόμματα αυτά ήταν η ΑΚΟΑ, η Κίνηση για την Ενότητα Δράσης της Αριστεράς (ΚΕΔΑ – πρόσφατα διαγραμμένα ιστορικά στελέχη του ΚΚΕ, όπως οι Θεωνάς, Κωστόπουλος), η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά (ΔΕΑ - τροτσκιστές), οι Ενεργοί Πολίτες (Μανώλης Γλέζος). Η συμμαχία υποστηρίχθηκε και από την Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδος (ΚΟΕ – μαοϊκοί), η οποία όμως δε συμμετείχε στα ψηφοδέλτια.

Στις ευρωεκλογές (Ιούνιος 2004) ο Συνασπισμός συμμετείχε χωρίς τους συμμάχους του, λόγω κρίσης προσανατολισμού στο εσωτερικό του. Όμως η εκλογή του Αλαβάνου στην προεδρία του κόμματος λίγο αργότερα, καθώς και η επανεπιβεβαίωση της διάθεσης για συνεργασία με τα μικρότερα αριστερά κόμματα, δημιούργησαν συνθήκες αναθέρμανσης της συμμαχίας. Στα πλαίσια αυτά, ο Συνασπισμός πρότεινε για υποψήφιο δήμαρχο Αθήνας στις Δημοτικές εκλογές του 2006 τον τριαντάχρονο Αλέξη Τσίπρα και κάλεσε όλες τις Πολιτικές Κινήσεις (δηλ. τοπικές οργανώσεις) του κόμματος να συμφωνήσουν σε κοινούς υποψηφίους για όλες τις πόλεις και νομούς της χώρας με τα υπόλοιπα κόμματα της συμμαχίας.

Η επιλογή του νεαρού Τσίπρα (παρά την προηγηθείσα έντονη εσωκομματική αντιπαράθεση) αποδείχτηκε αρκετά επιτυχημένη, μια και στις 15 Οκτωβρίου 2006 ανακηρύχθηκε 3ος μετά το Νικήτα Κακλαμάνη (ΝΔ) και τον Κώστα Σκανδαλίδη (ΠΑΣΟΚ) συγκεντρώνοντας ποσοστό 10,5%, ανώτερο από εκείνο του Σ. Χαλβατζή (ΚΚΕ) (8,8%).

[Επεξεργασία] Ηγεσία

Ο Συνασπισμός ως συνασπισμός κομμάτων
- 1989-1991: πρόεδρος Χαρίλαος Φλωράκης, γραμματέας Λεωνίδας Κύρκος
- 1991: πρόεδρος Μαρία Δαμανάκη, γραμματέας Φώτης Κουβέλης

Ο Συνασπισμός ως ενιαίο κόμμα
- 1991-1993: πρόεδρος Μαρία Δαμανάκη, χωρίς γραμματέα
- 1993-2004: πρόεδρος Νίκος Κωνσταντόπουλος, χωρίς γραμματέα
- 2004-σήμερα: πρόεδρος Αλέκος Αλαβάνος, γραμματέας Νίκος Χουντής

[Επεξεργασία] Ιδεολογικός προσανατολισμός

Ο ΣΥΝ αυτοπεριγράφεται ως ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα, εμπνεόμενο από τις ιδέες της ανανέωσης του κομμουνιστικού και γενικότερα αριστερού εργατικού κινήματος στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Υποστηρίζει ότι η κουλτούρα του κόμματος εμπλουτίζεται από την ενεργό συμμετοχή του στο κίνημα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Ο Συνασπισμός αποδίδει τις θεωρητικές αναζητήσεις του σε θέσεις φιλοσόφων και πολιτικων όπως ο Καρλ Μαρξ, ο Βλαντιμίρ Λένιν, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Αντόνιο Γκράμσι, ο Λουί Αλτουσέρ και ο Νίκος Πουλαντζάς.

Ο ΣΥΝ επιδιώκει να ενσωματώνει οργανικά στην αναζήτηση μιας καινούριας ταυτότητας της Αριστεράς, πολίτες που με διαφορετική ιστορία και προέλευση εκφράζουν τη συνέχεια, τις κριτικές και ανανεωτικές απόπειρες που εμφανίστηκαν σε όλες τις πτέρυγες και σε όλη την ιστορική πορεία της Αριστεράς. Κάτω από τη σημαία του μπορεί κανείς να βρει ανθρώπους διαφορετικών ιδεολογικών καταβολών, από σοσιαλιστές μέχρι και ελευθεριακούς κομμουνιστές. Για το λόγο αυτόν, τα μέλη του Συνασπισμού έχουν το δικαίωμα να σχηματίζουν εσωκομματικές ομάδες (τάσεις). Οι τάσεις μπορούν να εκδίδουν δικά τους έντυπα και να διοργανώνουν ανοιχτές συζητήσεις, όμως δεν μπορούν να δουλεύουν ενάντια στις αποφάσεις του κόμματος. Κατά σειρά ισχύος, οι δυνατότερες τάσεις είναι το Πρωτοβουλία για την Αριστερή πλειοψηφία (αριστερό ρεύμα) (μαρξιστές), η Ανανεωτική Συσπείρωση (σοσιαλδημοκράτες), η Παρέμβαση-Πρωτοβουλία Πολιτικού Διαλόγου, η Αριστερή Ανανέωση (οι κεντριστές του κόμματος) και το Κοκκινοπράσινο Δίκτυο του ΣΥΝ (δύσκολο να προσδιορισθούν – γενικά οικομαρξιστές και ελευθεριακοί). Ο ρόλος των τάσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα πλαίσια του διαλόγου και της κριτικής στα όργανα του κόμματος αλλά και στα σύγχρονα ρεύματα της αριστεράς.

[Επεξεργασία] Εκπροσώπηση και διεθνείς συμμαχίες

Ο Συνασπισμός έχει βουλευτές στο Εθνικό και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αφού ξεπέρασε την αποτυχία στις εθνικές εκλογές του 1993, ο ΣΥΝ είναι από το 1996 σταθερά το τέταρτο κόμμα στο κοινοβούλιο και το τρίτο (με όρους εκπροσώπησης) στην τοπική αυτοδιοίκηση (δήμοι και νομαρχίες). Στην Ευρωβουλή είναι μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ενωτικής Ευρωπαϊκής Αριστεράς (EUL-NGL). Συμμετέχει επίσης στο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ (WSF), Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ (ESF). Τέλος, ο Συνασπισμός ήταν ο οικοδεσπότης (29-30 Οκτωβρίου 2005) του 1ου Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Το συνέδριο κατέληξε στη Διακήρυξη των Αθηνών (αγγλικό κείμενο), ως μανιφέστο του νεοσύστατου Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Γνωστά στελέχη του ΣΥΝ είναι οι Αλέκος Αλαβάνος, Παναγιώτης Λαφαζάνης, Γιάννης Δραγασάκης, Νίκος Κωνσταντόπουλος, Φώτης Κουβέλης, Μιχάλης Παπαγιαννάκης.

Ο Συνασπισμός συνδέεται επίσης με τα ακόλουθα:

καθημερινή εφημερίδα Η Αυγή, [1]
ραδιοσταθμός Στο Κόκκινο 105,5,[2]
LEFT.GR, ενημερωτικό site, [3]
Ινστιτούτο Πολιτικού Προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς», [4]
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.), [5]
ΘΕΣΕΙΣ: Αναλύσεις, Κριτική, Ζητήματα της πάλης των τάξεων, [6]

[Επεξεργασία] Οργανωτική δομή

Η κομματική δομή αποτελείται από τρία επίπεδα:

Πολιτικές Κινήσεις. Είναι οι βασικές οργανώσεις του ΣΥΝ, ανά δήμο ή ανά εργασιακό χώρο. Ευθύνονται για την εφαρμογή της πολιτικής του κόμματος στη ζώνη ευθύνης τους, και αποφασίζουν για τη γραμμή στα τοπικά ζητήματα.

Νομαρχιακές Επιτροπές. Εκλέγονται άμεσα ή έμμεσα από τα μέλη των Πολιτικών Κινήσεων του νομού. Έχουν κυρίως οργανωτικό χαρακτήρα, συντονίζοντας τη δουλειά των Π.Κ.

Κεντρική Πολιτική Επιτροπή. Η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή αποτελεί το ανώτερο πολιτικό όργανο. Είναι αρμόδιο για την εφαρμογή των αποφάσεων του Συνεδρίου και έχει την ευθύνη της διεύθυνσης του κόμματος. Εκλέγει την Πολιτική Γραμματεία, το Γραμματέα της και τα όργανα που θεωρεί απαραίτητα για τη λειτουργία και τη δράση του κόμματος. Οι αποφάσεις της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής συζητούνται στις Πολιτικές Κινήσεις για να εκφράσουν τα μέλη τη γνώμη τους.
- Πολιτική Γραμματεία: Εκλέγεται από την Κ.Π.Ε. και αποτελείται από μέλη της, τα οποία αναλαμβάνουν τρεις βασικές αρμοδιότητες: να εκπροσωπούν το κόμμα στα ΜΜΕ και στις διαπραγματεύσεις με άλλα κόμματα, να συντονίζουν την κομματική δουλειά σε εθνικό επίπεδο και να προετοιμάζουν τις συνόδους της Κεντρικής Επιτροπής.

Συνέδριο. Το τακτικό Συνέδριο είναι το ανώτατο όργανο του κόμματος. Συγκαλείται κάθε 3 χρόνια. Ψηφίζει αποφάσεις που ισχύουν για όλο το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ μέχρι το επόμενο Συνέδριο. Το τακτικό Συνέδριο εκλέγει τον Πρόεδρο, την Κεντρική Πολιτική Επιτροπή και την Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου.

[Επεξεργασία] Νεολαία

Η οργάνωση νεολαίας του Συνασπισμού είναι η Νεολαία Συνασπισμού, η οποία είναι αυτόνομη από την κομματική δομή. Μέχρι το 1999 ονομαζόταν Ένωση Αριστερών Νέων (ΕΑΝ). Η Νεολαία Συνασπισμού έχει τα δικά της όργανα, αλλά γενικά κινείται στα πλαίσια της κομματικής γραμμής. Αν και σε τοπικό επίπεδο δεν είναι ιδιαίτερα ισχυρή, έχει αξιοσημείωτη παρουσία σε αρκετούς φοιτητικούς συλλόγους μέσω του Δικτύου Αυτόνομων Ριζοσπαστικών Αριστερών Σχημάτων – συμμαχικό μόρφωμα με μικρότερες αριστερές φοιτητικές οργανώσεις. Συμμετέχει επίσης στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημοκρατικών Αριστερών Νεολαιών (ENDYL).