Όλυνθος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Όλυνθος είναι μια αρχαία πόλη της Χαλκιδικής , χτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα , στο μυχό του κόλπου της Τορώνης , κοντά στη βάση της χερσονήσου της Παλλήνης (σήμερα Κασσάνδρας ) , σε απόσταση 60 σταδίων (11,5 χλμ περίπου) από την Ποτίδαια και 4 χλμ από τη θάλασσα .
Η τοποθεσία κατοικείται από τη Νεολιθική Εποχή (5300-4500 πΧ) , η λέξη "Όλυνθος" είναι προελληνική και σημαίνει , πιθανόν , "αγριοσυκιά" .
Η περιοχή άνηκε σε μια θρακική φυλή , τους Βοττιείς , οι οποίοι την κατείχαν μέχρι το 479 πΧ . Εκείνη τη χρονιά ο Πέρσης στρατηγός Αρτάβαζος , υποπτεύθηκε ότι ετοιμαζόταν αποστασία της πόλης από το Μεγάλο Βασιλιά . Ο Αρτάβαζος κατέσφαξε τους κατοίκους και παρέδωσε την έρημη πόλη στους Χαλκιδείς των πέριξ .
Ως μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας , η Όλυνθος πρέπει να ήταν σχετικά ασήμαντη , γιατί αναφέρεται να συνεισφέρει 2 Τάλαντα ενώ οι γειτονικές Σκιώνη , Μένδη και Τορώνη έδιναν 9 , 8 και 6 αντίστοιχα .
Το 432 γίνεται έδρα του κοινού των Χαλκιδέων , το οποίο σχηματίστηκε με παρότρυνση του Περδίκκα , βασιλιά των Μακεδώνων , με αποτέλεσμα να μετοικίσουν αρκετοί Χαλκιδείς από γειτονικούς οικισμούς . Την ίδια χρονιά αποσπάται , οριστικά , από την Αθηναϊκή συμμαχία . Ο Βρασίδας τη χρησιμοποίησε σα βάση για την εκστρατεία του το 424 .
Τον 4ο αι. αποκτά σημαντική πολιτική δύναμη , ως κεφαλή του κοινού των Χαλκιδέων . Μαρτυρίες για τη δράση του κοινού των Χαλκιδέων μπορούν να ανιχνευτούν από τον καιρό της ειρήνης του Νικία ( 421 πΧ ) , όταν βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να κινούνται διπλωματικά από κοινού και να εντάσσονται στη συμμαχία του Άργους . Έχουν βρεθεί νομίσματα του κοινού που χρονολογούνται , με βεβαιότητα , από το 405 πΧ . Αναμφισβήτητα , λοιπόν , το κοινό ιδρύθηκε πριν το τέλος του 5ου αι. και το κίνητρο σχηματισμού του ήταν η αυτοπροστασία από ενδεχόμενη Αθηναϊκή επίθεση .
Μετά το πέρας του πελοποννησιακού πολέμου η ανάπτυξη του κοινού ήταν γρήγορη . Γύρω στο 390 πΧ βρίσκουμε τους Χαλκιδείς να συνάπτουν σημαντική συμφωνία με το βασιλιά της Μακεδονίας , Αμύντα και μέχρι το 382 είχαν συμπεριλάβει , στο κοινό των Χαλκιδέων πολλές ελληνικές πόλεις δυτικά του Στρυμώνα , μεταξύ των τελευταίων ήταν και η Πέλλα.
Εκείνη τη χρονιά ( 382 πΧ ) , η Σπάρτη , ενέδωσε στις εκκλήσεις της Ακάνθου και της Απολλωνίας , οι οποίες φοβούνταν ότι θα καταλαμβάνονταν από τους Χαλκιδείς , να εκστρατεύσει εναντίον της Ολύνθου . Μετά από τριετή πόλεμο χωρίς νικητή , οι Χαλκιδείς συμφώνησαν να διαλύσουν το κοινό (379) . H "διάλυση" ήταν τυπική , γιατί βρίσκουμε δύο χρόνια αργότερα , το κοινό , ανάμεσα στα μέλη της Αθηναϊκής ναυτικής συμμαχίας (378-7) . Είκοσι δύο χρόνια αργότερα , κατά τη βασιλεία του Φιλίππου στη Μακεδονία , ο Δημοσθένης παρουσιάζει την Όλυνθο ισχυρότερη από την εποχή πριν την Σπαρτιατική εκστρατεία . Η πόλη , κατά γενική παραδοχή , ήταν πρώτου μεγέθους και το κοινό περιλάμβανε 32 πόλεις .
Στον πόλεμο που ξέσπασε ανάμεσα στην Αθήνα και τους συμμάχους της , το 357-55 , η Όλυνθος ήταν αρχικά σύμμαχος του Φίλιππου . Αργότερα , θορυβημένοι οι Χαλκιδείς από την αύξηση της δύναμης του Φίλιππου , σύναψαν συμμαχία με την Αθήνα αλλά παρά τις προσπάθειες της τελευταίας και ειδικά του Δημοσθένη , η πόλη παραδόθηκε στο Φίλιππο (348) , ο οποίος την κατέσκαψε .
