Ostiral Santuko Hitzarmena
Wikipedia(e)tik
Ostiral Santuko Hitzarmena edo Belfastko Hitzarmena edo Stormont Hitzarmena Ipar Irlandako bake prozesuan mugarri garrantzitsua izan da, Belfasten 1998ko apirilaren 10ean (Ostiral Santuan) Erresuma Batuko zein Hego Irlandako gobernuek sinatua, eta Ipar Irlandako alderdi politiko nugusi gehienek (DUP kenduta) berretsia. Hego eta Ipar Irlandako hautesleek ere berretsi zuten 1998ko maiatzaren 23an egindako bi erreferendum ezberdinetan.
[aldatu] Hitzartutako puntu nagusia
- Ipar Irlandako etorkizun politikoa hango hiritarren gehiengoak erabakiko du.
- Alderdi guztiek bitarteko baketsu eta demokratikoak erabiltzeko konpromisoa.
- Botere legislatiboak izango zituen Ipar Irlandako Asanbladaren eraketa.
- Asanbladak erabaki garrantzitsuak hartzerakoan bi erkidegoen artean egiteko printzipioa.
- Boterea partekatuko zuen Ipar Irlandako Exekutiboaren eraketa, ministroak osatzeko D'Hondt metodoa erabiliz.
- Hego eta Ipar Irlandako ministroen batzordearen eraketa, hainbat arlotan mugen arteko kooperazioa bultzatzeko.
- Irlanda eta Britania Handiko gobernuen arteko bileraren eraketa, konpondu gabeko arazoen gainean iradokitzeko boterearekin.
- Britarniar-irlandar Batzordearen eraketa, Irlandako, Ipar Irlandako, Erresuma Batuko, Kanal Irletako eta Man irletako ordezkariak izango dituena, amankomuneko interesen gaiak eztabaidatzeko.
- Bi urteren buruan hastekoa zen su etena gorde zuten erakunde paramilitarren presoen askatzea.
- Ipar Irlandako Giza Eskubideen Batzordearen eraketa.
- Bi urtetako epea paramilitarren armak deuseztatzeko.
- Britaniar Parlamentuak 1920ko Ipar Irlandako Akta bertan behera uztea.
- Irlandako Errepublikak konstituzioko 2. eta 3. artikuluak bertan behera uztea, non Ipar Irlandako lurraldea aldarrikatzen zen.
- Polizia, giza eskubide eta berdintasunen gaineko araudi berriaren eraketa Ipar Irlandan.
- Gehiegizko armada kanpamenduen itxiera.
- Komisio independiente batek gidatutako Ipar Irlandako poliziaren aldakuntza.
- Erkidego guztientzako berdintasun ekonomiko, sozial eta kulturala; eta gaelikoaren onarpen ofiziala, ingelesaren maila berean.
