Siluriar periodo
Wikipedia(e)tik
Siluriarra denboraren eskala geologikoko Periodo bat da, Paleozoikoan kokatzen dena eta Ordoviziar eta Devoniarraren artean kokatzen dena. Bere hasiera orain dela 443,7 milioi urte izan zen eta bukaera orain dela 416 Ma. Hasiera moduan itsas espezieen %60ko desagerpena ematea hartzen da.
[aldatu] Zatiketak
Siluriarra honako moduan zatitzen da:
- Pridoli
- Ludlow
- Ludfordian
- Gorstian
- Wenlock
- Homerian
- Sheinwoodian
- Llandovery
- Telychian
- Aeronian
- Rhuddanian
[aldatu] Siluriarreko Paleogeografia
Siluriarrean Gondwanak hegoalderantzako bidea poliki egiten jarraitu zuen. Garai honetan izotz mantua ez zen Ordoviziarrean bezain lodia. Izotzaren urtze honek itsas-mailaren gorakada ekarri zuen eta honek Siluriar sedimentuek inkonformitate bat osatzen dute kasurik gehienetan. Hainbat kratoi eta kontinente zati ere batu ziren eta Laurasia superkontinentea sortu zen.
Europa eta Ipar Amerika izango zireneko lurrek talka egin zuten eta sedimentuak tolestu ziren. Gertakari hau Caledoniar orogenia da.
Siluriarraren bukaeran itsas-maila berriro ere jeitsi zen eta honek ebaporita deposito handiak sortzea eragin zuen.
Siluriarrean Lurrak berotegi-efektu handia jasan zuen eta klima epela egon zen leku gehienetan. Badirudi periodo honetan izan zela Lurraren klimaren estabilizazioa, aurretik nahiko modu kaotikoan jokatzen baitzuen.
[aldatu] Fauna eta Flora
Garai honetan agertzen dira lehen aldiz koral errezifeak. Lehen hezurdun arrainak ere agertzen dira Osteichthyesak, hain zuzen ere. Arrainek barailak garatu zituzten. Eskorpioi urtarrak (batzuk hainbat metrotakoak) agertu ziren. Trilobite, briozo eta brakiopodoak ugariak ziren, baita moluskoak ere.
Landareei dagokionez, lehenengo landare baskularrak agertzen dira, hau da, euren janaria gorde eta garraiatzeko gai direnak. Honek lehenengo landare lehortarrak agertzea ekarri zuen. Hauekin batera lehenengo lur-lehorreko animaliak agertu ziren, Myriapoda motakoak (ehunzangoak).
| Paleozoiko | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kanbriar | Ordoviziar | Siluriar | Devoniar | Karbonifero | Permiar |
