آرایه‌شناسی لینه‌ای

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای اينکه کار بررسی جانداران، اعم از جانوران و گیاهان، ساده تر شود، آنها را طبقه‌بندی می‌کنند. در رده‌بندی جانداران، که به آن آرایه‌شناسی (تاکسونومی) هم گفته می‌شود، هر جانداری در جايگاه ويژه‌ای از نظر دسته‌بندی قرار ميگيرد. به هر سطح از طبقه‌بندی، یک آرایه (Taxon) گفته می‌شود.[1]

[ویرایش] طبقه‌های آرایه‌شناختی

پرکاربردترین اصطلاحات در طبقه‌بندی جانداران، از بزرگ به کوچک به این صورت است:

طبقات آرایه‌شناسی جانداران

ن·ب·و

در روشی به نام آرایه‌شناسی لینه‌ای اصطلاحات گسترده‌تری برای آرایه‌های بکار می‌رود.

فهرست تکمیلی اصطلاحات طبقه‌بندی در زیر می‌آید. طبقه‌بندی جانداران از کلی‌ترین طبقات تا جزئی‌ترین‌ها:

کلکسیون بزرگی از قاب‌بالان

دامنه یا بالافرمانرو (Domain یا Superkingdom)
- فرمانرو یا سلسله (kingdom)
  - زیرفرمانرو (Subkingdom)
    - رشته (Branch)
      - فروفرمانرو (Infrakingdom)
بالاشاخه (Superphylum)
- شاخه (Phylum) یا دسته (Division)
  - زیرشاخه (Subphylum)
    - فروشاخه (Infraphylum)
بالارده (Superclass)
- رده (Class)
  - زیررده (Subclass)
    - فرورده (Infraclass)
      - کوچک‌رده (Parvclass)
بالاهمزادان (Supercohort)
- همزادان (Cohort)
  - زیرهمزادان (Subcohort)
    - فروهمزادان (Infracohort)
کلان‌راسته (Magnorder)
- بالاراسته (Superorder)
  - بزرگ‌راسته (Grand-order)
    - مه‌راسته (Mirorder)
      - راسته (Order)
        
        زیرراسته (Suborder)
        
        فروراسته (Infraorder)
        
        کوچک‌راسته (Parvorder)
دسته (تنها برای حیوانات) (division)
- زیردسته (تنها برای حیوانات) (subdivision)
بخش (تنها برای حیوانات) (Section)
- زیربخش (تنها برای حیوانات) (Subsection)
بالاخانواده (superfamily)
- زنجیره (برای پولک‌بالان) (Series)
  - گروه (برای پولک‌بالان) (Group)
    - خانواده (برای حیوانات)، تیره (برای گیاهان) (Family)
      - زیرخانواده (Subfamily)
        
        فروخانواده (Infrafamily)
بالاتبار (Supertribe)
- تبار (Tribe)
  - زیرتبار (Subtribe)
    - فروتبار (Infratribe)
سرده یا جنس (Genus)
- زیرسرده (Subgenus)
  - بخش (تنها برای گیاهان) (Section)
    - زیربخش (تنها برای گیاهان) (Subsection)
گونه (Species)
- زیرگونه (Subspecies)
  - جوره (گیاه‌شناسی) (variety)
    - دیسه (form)
    - ریخت (Morph)
  - سویه (Strain) (باکتری)
    - زیست‌جوره (Biovar)
      - ریخت‌جوره (Morphovar)
      - سرم‌جوره (Serovar)
- ریخت ویژه (قارچ‌ها) (Forma specialis)

از میان این طبقات گوناگون تنها گونه است که تعریف دقیق زیست شناختی دارد. سطوح دیگر برای نمایش دادن تبارزایی (Phylogeny) ارگانیسم مورد مطالعه استفاده می‌شوند و تا اندازه‌ای به داوری شخص مطالعه‌گر بستگی دارند. برای بیشتر گروه‌های جاندار تمام این طبقات استفاده ندارند و بیشتر برای موارد پیچیده‌تر مانند حشرات بکار می‌روند.