آرشیدوک فرانتس فردیناند
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 فرانتس فردیناند کارل لودویگ ژوزف آرشیدوک اتریش
|
|
| زمینه فعالیت | ولیعهد اتریش-مجارستان از ۱۸۹۶ تا ۱۹۱۴ |
| تولد | ۱۸ دسامبر ۱۸۶۳ گراتس، اتریش |
| مرگ | ۱۸ دسامبر ۱۸۶۳ سارایوو |
فرانتس فردیناند کارل لودویگ ژوزف آرشیدوک اتریش و دارای لقب استه(زادهٔ ۱۸ دسامبر ۱۸۶۳- درگذشتهٔ ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴) از مقام‌های سلطنتی اتریش بود و از ۱۸۹۶ تا روز مرگش وارث تاج و تخت پادشاهی اتریش-مجارستان بود. قتل او در سارایوو جرقه‌ای بود که اتریش بر اساس آن با صربستان اعلام جنگ کرد و جنگ جهانی اول به این ترتیب آغاز شد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تولد و سال‌های ابتدایی زندگی
فرانتس فردیناند در گراتس، اتریش به دنیا آمد. او بزرگ‌ترین پسر پدر و مادرش بود. پدر او آرشیدوک کارل لودویگ اتریش (برادر کوچک‌تر امپراتور فرانتس ژوزف) بود و مادرش شاهزاده ماریا آنونسیاتا سیسیلی. او تنها ۱۲ داشت که یکی از اقوامش، دوک فرانسیس پنجم مودنا درگذشت. او فرانتس فردیناند را با شرط این‌که واژهٔ «استه» را به عنوان مقام اضافه کند وارث خود کرده بود. بدین ترتیب فرانتس فردیناند یکی از ثروتمندترین مردان اروپا گشت.
در هنگام تولد کسی فکرش را هم نمی‌کرد که او روزی ولیعهد پادشاهی اتریش-مجارستان خواهد بود. به او تحصیلات معمولی که به یک آرشیدوک داده می‌شود داده شد (به ویژه تحصیل تاریخ و اخلاق). اونو کلوپ، تاریخ‌دان معروف، از ۱۸۷۶ تا ۱۸۸۵ معلم او بود. در ۱۸۷۷ فرانتس فردیناند با درجهٔ ستوان دوم وارد ارتش شد.
فرانتس فردیناند به عنوان یک جوان دو علاقهٔ ویژه داشت: شکار و سفر. می‌گویند که او در طول زندگی‌اش بیش از ۵۰۰۰ گوزن کشته‌است. در ۱۸۸۳ او برای اولین بار به ایتالیا رفت تا املاکی که از دوک فرانسیس پنجم مودنا برایش به جا مانده بود را بازدید کند. در ۱۸۸۵ او به مصر، فلسطین، سوریه و ترکیه رفت. در ۱۸۸۹ او به آلمان رفت.
در سال ۱۸۸۹ زندگی فرانتس فردیناند دستخوش تغییراتی جدی شد. در این سال ولیعهد رادولف (از اقوام فرانتس) درگذشت و پدر فرانتس فردیناند یعنی آرشیدوک کارل لودویگ به مقام ولیعهدی رسید.
[ویرایش] ازدواج و خانواده
در ۱۸۹۵ فرانتس فردیناند در مجلس رقصی در پراگ با کنتس سوفی چوتک آشنا شد. گرچه سوفی از خانواده‌ای اشرافی از بوهمیا می‌آمد او عضو هیچ از خانواده‌های حاکم کنونی یا حاکم پیشین اروپا (که شرایط ازدواج با کسی از خاندان هابسبورگ را داشتند) نبود.
سوفی دستیار آرشیدوشس ایزابلا (همسر آرشیدوک فردریش، دوک تشن) بود. فرانتس فردیناند شروع به بازدید از ویلای آرشیدوک فردریش در براتیسلاوا کرد. پس از از این‌که فرانتس فردیناند برای گذراندن دورهٔ نقاهت بیماری سل به جزیرهٔ لوسینژ در دریای آدریاتیک رفت، سوفی به نوشتن برای او پرداخت. آن دو بیش از دو سال با هم رابطه‌ای مخفی داشتند.
آرشیدوشس ایزابلا پنداشت که فرانتس فردیناند عاشق یکی از دخترانش است. اما در ۱۸۹۸ فرانتس هنگام بازی تنیس ساعتش را در خانهٔ آرشیدوشس جا گذاشت. آرشیدوشس ایزابلا سراغ ساعت رفت و انتظار داشت که عکس یکی از دخترانش را در آن بیابد اما عکس سوفی را یافت. سوفی بلافاصله اخراج شد.
فرانتس فردیناند از ازدواج با کسی به غیر از سوفی سرباز زد. پاپ لئوی سیزدهم، تزار روسیه نیکلای دوم و امپراتور آلمان ویلهلم دوم همه به دیدار امپراتور اتریش فرانتس ژوزف رفتند تا به او بگویند که اختلاف بین فرانتس ژوزف و فرانتس فردیناند پایه‌های پادشاهی را متزلزل خواهد کرد.
بالاخره در ۱۸۹۹ امپراور فرانتس ژوزف قبول کرد که به فرانتس فردیناند اجازهٔ ازدواج با سوفی را بدهد به شرطی که ازدواجی مورگانتیک باشد و فرزندان آن‌ها حقی برای تاج و تخت نداشته باشند. سوفی هیچ یک از مقام‌ها یا امتیازات شوهرش را کسب نمی‌کرد و در عموم در کنار او ظاهر نمی‌شد.
مراسم ازدواج در ۱ ژولای ۱۹۰۰ در رایش‌اشتات (اکنون:زاکوپی) در بوهمیا برگزار شد. فرانتس ژوزف در مراسم شرکت نکرد. همچنین هیچ یک از برادرهای فرانتس فردیناند و اصلاً هیچ آرشیدوک در مراسم شرکت نداشتند. تنها اعضای خانوادهٔ سلطنتی که در مراسم حضور داشتند شامل می‌شد بر نامادری فرانتس فردیناند، ماریا ترزیا و دو دختر او. پس از ازدواج سوفی مقام شاهدخت هاهنبرگ را دریافت کرد. در ۱۹۰۹ او مقام والاتر دوشس هاهنبرگ را دریافت کرد. این باعث ارتقای مقام او شد ولی این مقام هنوز از تمام آرشیدوشس‌ها پایین تر بود.
فرزندان فرانتس فردیناند عبارت بودند از:
۱- شاهدخت سوفی فون هاهنبرگ (زاده ۱۹۰۱-درگذشته ۱۹۹۰) که با کنت فردریش ون نوستیتز-رینک (زادهٔ ۱۸۹۱-درگذشته ۱۹۷۳) ازدواج کرد
۲- ماکسیمیلیان،دوک هاهنبرگ (زادهٔ ۱۹۰۲-درگذشته ۱۹۶۲) که با کنتس الیزابت فون والدبرگ زو ولفک اوند والدسی (زادهٔ ۱۹۰۴-درگذشته ۱۹۹۳) ازدواج کرد.
۳- شاهزاده ارنست فون هاهنبرگ (زاده ۱۹۰۴- درگذشته ۱۹۴۵) که با ماری ترز وود (زاده ۱۹۱۰-درگذشته ۱۹۸۵) ازدواج کرد
۴- پسری که مرده به دنیا آمد (زادهٔ ۱۹۰۸)
[ویرایش] سیاست
فرانتس فردیناند در بسیاری از امور سیاسی اتریش-مجارستان دخالت می‌کرد. ناسیونالیست‌های مجارستان مخالف طرفداری او از حق رای عمومی بودند زیرا نفوذ مجارها در امپراتوری مجارستان را زیر سوال می‌برد. بعضی از غیرکاتولیک‌ها و ضدروحانیون با او بر سر همکاری‌اش با انجمن مدارس کاتولیک و پذیرفتن قیمومیت آن در ۲۲ آپریل ۱۹۰۰ مخالف بودند.
بعضی می‌گویند که سفر او به سارایوو (که از امنیت کافی برخوردار نبود) توسط بعضی هسته‌ها در حکومت اتریش-مجارستان صورت گرفت تا در معرض خطر ترور قرار گیرد و از شر او خلاص شوند اما هیچ مدرکی برای اثبات این در دست نیست.
[ویرایش] ترور
مقالهٔ اصلی: «واقعهٔ ترور سارایوو»
در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ حول و حوش ساعت ۱۱ صبح فردیناند و همسرش در سارایوو به دست گاوریلو پرینسیپ (از اعضای گروه «دست سیاه») به قتل رسیدند. این واقعه که به واقعهٔ ترور سارایوو مشهور است از جرقه‌های آغاز جنگ جهانی اول بود و از همین رو از مهم‌ترین واقعه‌های تاریخ جهان است.
فرانتس فردیناند در اشکولب آرتستتن، اتریش مدفون است.
