جنگ کومله و حزب دموکرات کردستان ایران (دهه ۶۰)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
جنگ کومه له و حزب دموکرات کردستان ایران (آن را «جنگ داخلی در کردستان» نیز خوانده اند) درگیری نظامی بود که از سال ۱۳۶۳ و با حمله حزب دمکرات به نیروهای کومه له در اورامانات شروع شد و با آتش بس یکجانبه از طرف کومه له در ۱۳۶۷ پایان یافت. در طول همین جنگ بود که حزب دموکرات کردستان ایران متحمل انشعاب شد و جریاناتی چون «کنگره هشتم» و «حزب دمکرات کردستان ایران- رهبری انقلابی» پدید آمدند.
درگیری نظامی همواره بین احزاب فعال در کردستان ایران و بخصوص کومه‌له و حزب دمکرات در جریان بود اما این عنوان معمولاً به جنگ سراسری اطلاق می‌شود که از شهریورماه ۱۳۶۳ پایه ریزی شد. در این تاریخ کمیته مرکزی حزب دمکرات کردستان ایران رسما جنگ سراسری علیه کومه له را اعلام کرد.[1] سه ماه بعد در ۲۵ آبان ماه ۱۳۶۳ حزب دمکرات به نیروی نظامی کومه‌له در اورامانات حمله کرد و عده‌ای را به قتل رساند.[نیاز به ذکر منبع] این روز را می‌‌توان تاریخ رسمی آغاز جنگ دانست.
کومه‌له ابتدا تنها سعی بر مجازات عاملان مستقیم حادثهٔ اورامانات را داشت اما سرانجام و پس از مدتی درگیری کومه له در ششم بهمن ۱۳۶۳ به مقر و نیروهای حزب دمکرات، حملهٔ نظامی کرد.
ابن جنگ چند سالی به طول انجامید و طی آن اتفاقات مهمی افتاد. از جمله انشعاب موقت در حزب دموکرات کردستان ایران و تشکیل جریاناتی چون «حزب دموکرات کردستان ایران-رهبری انقلابی» و «کنگره هشتم». جناح «رهبری انقلابی» به سهم خود جنگ با کومه له را پایان داد.
بر سر ادامه یا عدم ادامه این جنگ بحث‌های زیادی بخصوص در بین رهبری کومه‌له وجود داشت.
کمیته مرکزی وقت کومه‌له با انتشار سندی در آن هنگام جنگ را بر سر «هژمونی در کردستان»، «هژمونی بر جنبش انقلابی خلق کرد» و «رهبری در جنبش کردستان» ارزیابی کرد.[2] عبدالله مهتدی و جناح او از فرموله کنندگان و اصلی‌ترین مدافعان این سند بودند.
در آن روزها منصور حکمت این تببین را «ناسیونالیستی» خواند و اعلام کرد که این «راست روی سیاسی و چپ روی نظامی» است. منصور حکمت عقیده داشت که جنگ باید فرعی شود و تنها باید حزب دموکرات را کنترل کرد. [3]
پس از انشعاب در حزب دموکرات کردستان ایران و اعلام آتش بس از طرف جریان «رهبری انقلابی» در حزب دموکرات، منصور حکمت پیشنهاد آتش بس یک طرفه از جانب کومه له را مطرح کرد. او این پیشنهاد را در جلسات کمیته مرکزی کومه له و پیش از کنگره ششم این سازمان مطرح کرد. این طرح با مخالف بعضی و از جمله عبدالله مهتدی روبرو شد. آن‌ها آتش بس را زود می‌‌دانستند و خواستار اعلام آتش بس تنها به جناح منشعب از حزب دموکرات یعنی جناح «رهبری انقلابی» بودند.[4]
پس از بحث‌های بسیار، پیشنهاد منصور حکمت با رای ممتنع عبدالله مهتدی، جواد مشکی و صلاح مازوجی و استقبال از طرف ابراهیم علیزاده (از مهم‌ترین رهبران وقت و دبیر کل کنونی کومله) روبرو شد.
نهایتا در اردیبهشت ۶۷ کومه‌له با اعلام آتش بس یکجانبه به این جنگ خاتمه داد.[5]
در ۳ اردیبهشت ۱۳۶۷ اطلاعیه‌ای که نوشتهٔ منصور حکمت و مصوب کمیته مرکزی کومه له بود به عنوان «اطلاعیه کمیته مرکزی کومه‌له درباره موقعیت کنونی حزب دمکرات و ختم درگیری جنگ داخلی در کردستان» خطاب به مردم و کارگران کردستان انتشار یافت. [6]
در این اطلاعیه آمده است:«سیاست ما مبنی بر اعلام یک جانبه آتش‌بس بر مبنای مسئولیت کومه‌له در قبال جنبش انقلابی مردم کردستان و در نظر گرفتن مصالح مبازره سراسری علیه جمهوری اسلامی اتخاذ گردیده است.»
[ویرایش] منابع
- نشریه ایسکرا، شمارهٔ ویژه* ۸ اسفند ۱۳۸۲، ۲۷ فوریه ۲۰۰۴
- کتاب «بحران خلیج و رویدادهای کردستان عراق»
چاپ دوم: مجموعه یک جلدی، دسامبر ۱۹۹۳
- نشریه «کمونیست» شماره ۴۱، تیرماه ۱۳۶۷
