موزه ملی ملک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

• موزه ملی ملک : اين مجوعه زير مجموعه موزه آستان قدس رضوي مي باشد.
• درباره موزه ملك : مرحوم حاج آقا حسين ملك فرزند ارشد مرحوم حاج محمد كاظم ملك التجار در نهم ربيع الاول سال 1293 هـ. ق. در تهران متولد شد. دروس فارسي و عربي را ابتدا نزد مرحوم حاج شيخ مسيح طالقاني فرا گرفت. سپس تحصيلات خود را در محضر مرحوم ميرزا ابوالحسن جلوه ادامه داد. در جواني به همراه پدر به مكه معظمه مشرف شد و به حاج حسين آقا ملك معروف گرديد. از سوي پدر جهت رسيدگي و اداره املاك در خراسان به مشهد رفت و در همانجا ازدواج كرد.مرحوم ملك از دوران جواني به مطالعه و جمع آوري و نگهداري كتاب علاقه مند بود و اين عشق و علاقه كه تا آخر عمر ادامه داشت، سر آغاز مجموعه گرانقدري شد كه امروز شهرت جهاني دارد.
• شكل گيري مجموعه : مرحوم ملك در سال 1316 ش. كتابخانه، موزه و املاك خود را وقف آستان قدس رضوي كرد. تا زماني كه وي در قيد حيات بود اختيار خريد كتاب و اشياي نفيس براي موزه و نيز اداره امور كتابخانه را خود عهده دار بود. حاج حسين ملك در سال 1351 ش. در سن صد سالگي بدرود حيات گفت. مرحوم ملك با امكانات مالي وسيعي كه در اختيار داشت براي حفظ ميراث فرهنگي تلاشهاي قابل تقديري انجام داد. با آشنايي گسترده اي كه با مجموعه داران كتب و آثار نفيس ايران برقرار كرده بود آنها را به هر قيمت ممكن خريداري مي كرد و به مجموعه وقفي خود مي افزود. علاوه بر آثار فوق بر اساس وقف نامه موجود، درصدي از در آمد موقوفات صرف خريداري كتابها و اشياي نفيس مي گردد. موزه و كتابخانه آثار اهدايي را نيز مي پذيرد.مرحوم ملك، اولين مكان كتابخانه را در منزل مسكوني خود واقع در بازار بين الحرمين تهران قرار داد. اين منزل كه در دوره قاجار ساخته شده 1700 متر مربع زير بنا، سه حياط اندروني و بيروني و تعدادي اتاق و تالار دارد.

با افزايش تعداد كتابها و اشياي موزه اي نياز به فضاي بيشتري احساس مي شد تا اينكه مرحوم ملك در سال 1338 زمين مناسبي را در محل باغ ملي براي اين منظور در نظر گرفت و به وسيله وقف نامه انحصارا براي احداث كتابخانه و موزه وقف كرد و املاك فراواني را به آستان قدس رضوي واگذار كرد تا از اين رهگذر مخارج اداره و توسعه موزه و كتابخانه تامين گردد.ساختمان جديد كتابخانه و موزه در زميني به مساحت 5120 متر مربع بر اساس وقفنامه و با پيگيريهاي خانم عزت ملك، دختر مرحوم ملك به عنوان ناظر استصوابي و همت مسئوولان آستان قدس رضوي ساخته شد و آثار موجود در ساختمان قديمي و منزل مسكوني مرحوم ملك كلا به ساختمان جديد منتقل گرديد.بناي " كتابخانه و موزه ملي ملك " ديوار به ديوار موزه ملي ايران قرار دارد، در جايي كه روزي مشهور به ميدان مشق بود، و هم اكنون ساختمان هاي قديمي وزارت امور خارجه، ژاندارمري و موزه پست آن را احاطه كرده است. چشم انداز كلي ساختمان كه بر اساس معماري اصيل ايراني - اسلامي شكل گرفته بيننده را به ياد بارگاه ملكوتي امام رضا (ع) مي اندازد. سردر اصلي اين بنا با كاشيكاري معرق و مقرنس هاي زيباي خود ما را به درون بنا دعوت مي كند.مجموعه ساختمان و موزه حدود 10000 متر مربع زير بنا دارد و شامل سه بخش كلي كتابخانه، موزه و بخشهاي خدماتي است. ساختمان داراي دو بازو در قسمت شمال و جنوب است كه با مرتفع شدن بخش مياني ساختمان، عظمت و اقتدار معماري اصيل سنتي به نمايش گذاشته شده است. اين بنا شامل سه طبقه زير زمين، همكف و طبقه اول است و علاوه بر آنها سه طبقه فوقاني دارد كه مخزن كتابهاست و قسمت مرتفع و مياني ساختمان را تشكيل مي دهد . زير زمين شامل سالن تمبر، قالي، مخزن موزه و قلعه كتاب است. طبقه همكف داراي سالن آثار هنري شامل تابلوها و مبلمان، گلدان و قلمدان هاست و در همين طبقه سالن ويژه مطالعه برادران و خواهران است. موزه داراي تنوع موضوعي است اما به هنگام ساماندهي اين موزه، سالنهاي مجزا براي آثار همسان و هماهنگ پيش بيني شده، به گونه اي كه مي توان موزه ملك را جزء موزه هاي موضوعي طبقه بندي كرد.

• تالار اصلي موزه ملک : در سالن اصلي در اطراف و كنار ستونها ويترينهاي زيباي چوبي تعبيه شده و در بخشي از اين سالن نمونه هايي از خوشنويسي، مرقعات، مينياتور، نقاشي آبرنگ ارائه شده است. تصويري از كمال الملك اثر خود نقاش با ذكر سال 1226 هـ.ق. و به صورت آبرنگ پرداز چهره مشهور او نشان مي دهد. تصوير فتحعليشاه قاجار به صورت نقاشي پشت شيشه، مينياتور تصوير شيخ بهاالدين عاملي، اثر مولانا صادق بيك و شمايل حضرت علي (ع) به همراه امام حسن (ع) و امام حسين (ع)، اثر ميرزا باقر صورتگر در سال 1326 هـ. ق. ارائه شده است.

تابلو خوشنويسي به خط نستعليق با متن قال النبي (ص): «حسين مني و انا من حسين» اثر صنيع التوليه با قاب بسيار نفيس زينت بخش اين سالن است. چند نمونه اسطرلاب كروي و قبله نماي فلزي وجود دارد. يك نمونه قبله نماي زيبا اثر عبدالائمه از دوره صفويه است. تعدادي قاب و يك ظرف سفالي است كه داخل آنها نقشهاي سفالين برجسته دارد. اين آثار زيبا ساخت كشور آلمان است.

 * تالار آثار هنري موزه ملك : اين تالار داراي دو بخش سالن اصلي آثار و بازوي جنوبي است. درديواره تالار تابلوهاي نفيس از آثار نقاشان برجسته ايراني و ايتاليايي مشاهده مي شود. مجموعا در موزه ملك سيزده اثر از كمال الملك وجود دارد كه از اين تعداد يازده تابلو در اين سالن قرار دارد. قسمت عمده اين تابلوها مربوط به دوره چهار ساله اقامت كمال الملك در فرانسه است. بعضي از آن تابلوها توسط كمال الملك از كار نقاشان برجسته كپي شده است. تصاوير كمال الملك شامل دو تصوير از خود استاد در سال 1315 و 1317 هـ. ق.، خانمي در حال مطالعه كتاب، مرد جوان انگليسي، فانتن لاتور، بن زر، ناپلئون سوم، سن باتيو، كوه البرز، مشهدي ناصر و پيرمردي در حال مطالعه كتاب است. دو مورد اخير ناتمام است و نحوه طراحي و اجراي رنگ و روغن توسط كمال الملك را نشان مي دهد. ظاهرا علت ناتمامي تابلوها، نابينا شدن كمال الملك است. مجموعه تابلوهاي فوق توسط مرحوم ملك از پسر بزرگ كمال الملك خريداري شده است.بزرگترين تابلو موجود در اين سالن در اندازه 215*438 سانتيمتر، تابلو بازديد ناصرالدين شاه همراه وليعهد (مظفر الدين شاه) و ميرزا محمد خان سپهسالار اعظم از ميدان مشق است كه از نظاميان و توپچيان، سان مي بيند و توپچيان در حال شليك به وسيله توپ مرواريد هستند. اين تابلو توسط خانم عزت ملك به موزه اهدا شده است.تابلوي محاكمه حضرت مسيح (ع) اثر هالاف به اندازه 160*110 سانتيمتر به وسيله رنگ و روغن اجرا شده و زينت بخش اين سالن است.در ميان اين سالن دو دست مبلمان ساخت هند و سوريه مشاهده مي شود. مبلمان ساخت سوريه از جنس چوب جنگلي فوفل در 905 هـ. ق. ساخته شده و شامل ۶ صندلي چوبي تاشو تكيه دار، يك صندلي تاشو بدون تكيه، سه ميز چوبي كنار دستي و يك پايه گلدان و دو صندلي راحتي با پايه كماني شكل كه بر تكيه گاه آنها دو حديث حك شده: «القناعه كنز لايفني» و «و ذل من طمع» و دو مبل دو نفره با پارچه مخمل اين مبلمان را تكميل مي كند. مبلمان ديگر از جنس آبنوس اثر هنرمندان هندي است كه داراي ميز گرد مياني، سه صندلي و يك مبل با پارچه ساتن و ابريشم است. اين مجموعه به شيوه منبت و مشبك طراحي و اجرا شده و داراي نقوش گياهي و حيواني است.دو گلدان بزرگ ساخت كارخانه سور فرانسه به ارتفاع 167 سانتيمتر زينت بخش سالن است.

• بازوي جنوبي سالن آثار هنري : قسمت مياني بازوي جنوبي، فضايي به سبك دوره صفوي و داراي تزييناتي شبيه زير گنبد با مقرنس كاريهايي درزير سقف و طاقهايي دراطراف كه با نقوش اسليمي و ختايي تزيين شده اند. فرشي كف اين فضاي مخصوص را پوشانده كه زمينه آن سرمه اي و داراي نقش فرش در فرش است و روي آن فرشها و مابين آنها، نقش گلدان گل افشاني دارد. اين فرش، بافت شركت فرش آستان قدس رضوي است.در بخشي از بازوي جنوبي سالن كه محل نمايش قلمدان هاست مجموعا حدود 90 قلمدان درموزه و خزانه (مخزن) وجود دارد. در اين بخش همه قلمدان ها لاكي و روغني و تنها يك عدد جعبه قلمدان از جنس عاج، شاخص است. يك نمونه قلمدان داراي طرح عرفاني از دوره قاجار و اثر حيدر علي است كه نقش چند عارف را به تصوير كشيده است.طرح و تصوير قلمدانها اثر هنرمندان ذيل است: لطفعلي شيرازي، فتح الله شيرازي، ابوالحسن شيرازي، عباس شيرازي، محمد حسن افشار، محمد صادق، محمد باقر، علي اشرف، آقاصادق، محمد زمان، حسين امامي، محمود خان ملك الشعرا مذهب باشي، ابوطالب المدرس، جعفر بن نجفعلي، حاج مجيدالسلطان حيدر علي، مصطفي و ملا علي محمد.
• تالار سكه موزه ملك : در مجموعه سالن سكه و خزانه پنج هزار سكه وجود دارد. در اين سالن از ابتداي دوران ضرب سكه طلا و نقره در ايران (دوره هخامنشي) تاكنون انواع سكه نگهداري مي شود.

سكه ها در قفسه ويترينهاي مخصوص به ترتيب خاصي، دوره به دوره به تفكيك هر يك از سلاطين و حكمرانان قبل از اسلام، صدر اسلام و دوران اسلامي طبقه بندي و ارائه شده است. از جالبترين سكه هاي اين مجموعه، سكه ولايتعهدي امام رضا (ع) است كه به دو صورت نقره و طلا در سمرقند در سال ۲۰۲ هـ. ق. ضرب شده، نقش سكه به قرار ذيل است: روي سكه، حاشيه: آيه 33 سوره توبه و آيه ۹ سوره صف «هو الذي ارسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره...» معني: او كسي است كه رسول خود (محمد مصطفي) را با دين حق به هدايت خلق فرستاد تا بر همه اديان عالم تسلط و برتري دهد هر چند مشركان و كافران ناراضي و مخالف باشند. با توجه به اين آيه «محمد رسول الله ارسله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدين كله و لوكره المشركون». معني روي حاشيه سكه: «محمد رسول خدا، خدا او را با دين حق به هدايت خلق فرستادتا...»روي سكه، متن: «الله محمد رسول الله المامون خليفه الله مما امر به الامير الرضا ولي عهد المسلمين علي بن موسي بن ابي طالب ذوالرياستين» معني: «خدا، محمد رسول خدا، مامون خليفه خدا اين سكه به امر امير رضا ولي عهد مسلمين علي بن موسي الرضا بن ابي طالب ذوالرياستي»پشت سكه، حاشيه1: آيه 4 سوره روم «في بضح سنين الله الامر من قبل و من بعد و يومئذ يفرح المومنون ينصرالله» معني: «در عرض چند سال چرا كه امر در گذشته و آينده با خداوند است و در چنين روزي مؤمنان شاد شوند به نصرت الهي » پشت سكه، حاشيه2: «بسم الله ضرب هذا الدينار سمرقند سن اثني و ماتين» معني: «به نام خدا ضرب شد اين دينار در سمرقند در سال ۲۰۲ هجري قمري» پشت سكه، متن: «لااله الله وحده لاشريك له»ضمنا سكه نقره ولايتعهدي امام رضا (ع) در شهر اصفهان نيز ضرب شده است.

• تالار قالي موزه ملك : در اين تالار حدود 20 قالي و قاليچه وجود دارد. بزرگترين آنها فرش مشهد بافت عمواغلي باطرح لچك و ترنج از جنس نخ و پشم با تعداد ۵۵ گره كه در سال 1317 ش. بافته شده و به اندازه 10/69*5/88 متر است. در اين سالن قالي و قاليچه بافت تبريز، كاشان، اصفهان، نايين، بيجار و تركمن وجود دارد. قديمي ترين قاليچه، قاليچه سنه تمام ابريشم با 70 گره ، لچكدار در اندازه 121*186 سانتيمتر بافت سال 1227 ش. است. تعدادي از قالي و قاليچه هاي نفيس مربوط به سالهاي اخير است و بعضي از آنها از آستان قدس رضوي خريداري شده است.
• تالار تمبر موزه ملك : در تالار تمبر مجموعه اي از تمبرهاي ايراني و خارجي وجود دارد. مجموعه تمبر ايران از اولين تمبر ايران تاكنون به طور كامل جمع آوري شده است. اولين تمبر ايران چاپ تهران است كه در سال 1247 ش. به نام سري باقري با نقش شير و خورشيد به قيمت۱ و۲ و3 و۴ شاهي به صورت تك رنگ در رنگهاي مختلف چاپ شده است.

نحوه نگهداري تمبرها به صورت علمي و در ويترين ها و آلبومهاي مخصوص است. تمبرهايي كه احتمال تغييررنگ در برابر نور دارند، در قالب هاي فلزي تعبيه شده و در قفسه هاي مخصوص قفل دار قرار دارند و در مواقع خاص به رويت بازديدكنندگان مي رسد. در اين سالن تمبرهايي از كشورهاي ايتاليا و آلمان (دوره هيتلر) وجود دارد. در اين مجموعه تمبري از حكومت لار در جنوب ايران وجود دارد كه مربوط به دوران آيت الله مجتهدزاده لاري در اواخر دولت قاجار است و كلمه دولت اسلامي روي آن چاپ شده است. مجموعه تمبر موزه ملك در خاورميانه بي نظير است.

• تالار نقاشی های زیر لاکی (قلمدان ها) :

قلمدان سازي در ايران: قلمدان و قلمدان سازي با هنر و فرهنگ ايران پيوندي ديرينه دارد. از يك طرف گرانمايه ترين ميراث هاي هنري نقاشي ، مينياتور ، تذهيب ، تشعير ، حل كاري ، خط ، منبت كاري ، خاتم كاري ، مليله كاري و ترصيع ايراني بر قلمدان ها نقش بسته است.

 تاریخچه : پاپيه ماشه اساساً واژه اي فرانسوي است در فرهنگ هاي لغات به معني کاغذ فشرده شده آمده و معمولاً به اشيايي مقوايي که سطح آنها به وسيله مينياتور تزئين و با لاک مخصوص پوشش يافته است اطلاق مي شود. سابقه اين هنر که در گذشته نقاشي روغني يا نقاشي لاکي ناميده مي شد مانند ديگر هنرها و صنايع دستي ايران کاملاً مشخص نيست. ليکن در آثار موجود در موزه هاي داخلي و خارجي و همچنين مجموعه هاي خصوصي چنين استنباط مي شود که تا بعد از دوره سلجوقيان کليه کتاب هاي خطي ايراني داراي جلد چرمي ساده و يا ضربي و فاقد هر گونه تزئينات اسليمي بوده است، ولي اسناد معتبري در دست است که نشان مي دهد اين هنر از دوره صفويه در ايران رواج يافت و به موازات ساير انواع صنايع دستي شکل گرفته و تکامل پيدا کرده است. وجود هنر نقاشي در ايران پيش از خلفاي عباسي ثابت مي کند که نه تنها اين صنعت از خارج به ايران نيامده بلکه در سرزمين ايران از باستان معمول بوده و در دوره هاي مختلف به ممالک همجوار مانند امپراتوري روم شرقي و کشورهاي اسلامي و هندوستان و ترکستان نيز نفوذ کرده و در آن ممالک آثار زيادي از خود به يادگار گذاشته است. بين هنر پاپيه ماشه و نقاشي ايراني رابطه اي مستقيم برقرار است و به جاست که بررسي کوتاهي بر روي اين هنر زيبا که با نام مينياتور بر همگان شناخته شده است، صورت گيرد. هنري که امروز آن را مينياتور ناميده اند از زمان خلفاي عباسي تا اواسط دوره صفوي شکل منسجم به خود گرفت و البته در دوره هاي مختلف تاريخ ايران مدارج مختلفي را پيمود. در ابتدا تحت تأثير نقاشان بيزانس قرار گرفت و در دوره مغول از نقاشان چيني تقليد بسيار کرد. مطلبي که ذکر آن ضروري است اينکه در حقيقت پيش از خلفاي عباسي صنعت تصوير کتب طبق مدارکي از تورفان (ترکستان چين) به دست آمده به منتهاي رشد طبيعي خود رسيده بود ولي چنين به نظر مي رسيد که در دوره خلفاي عباسي اين صنعت به کلي فراموش شده بود و عباسيان مجدداً آن را در شکلي تازه احيا کردند. هنر نقاشي در اواخر دوره سلطنت شاه عباس صفوي با وارد شدن تابلوهاي نقاشي اروپايي به ايران در خطر افتاد. بنابراين از يک طرف نقاشي ايراني در مقابل تابلوهاي اروپايي از جلوه مي افتاد و از سوي ديگر نقاشان ايراني سعي مي کردند براي خوشايند شاه و مردم، به تقليد از نقاشي اروپايي بپردازند. قلمدان و قلمدان سازي در زمره توليدات پاپيه ماشه اي قرار مي گيرد که با هنر و فرهنگ ايران رابطه و پيوند ديرينه دارد چرا که گرانمايه ترين ميراث هاي نقاشي و مينياتور تذهيب و منبت کاري هنرمندي قديمي ما بر جعبه هاي قلمدان نقش بسته است. از طرفي قلمدان در گذشته اي نه چندان دور مهم ترين وسيله کتابت بود. قلمدان سازي از عهد صفويه رونق و اعتبار افزوني گرفت. قلمدان هاي اين دوره از جمله اصيل ترين آثار هنري اند. قلمدان ها عمدتاً از سه دسته تشکيل يافته اند: چوبي، فلزي و مقوايي. دسته آخر، مورد بحث ما و زير مجموعه صنعت پاپيه ماشه است. اين قلمدان ها را در اشکال گوناگون قالب گيري مي کردند و بعد روي آن نقاشي مينياتور و به ندرت تذهيب به کار مي بردند .

قلمدان ها از نظر اندازه: 1. کوچک يا نيم بهره با ابعاد 2×13 سانتي متر 2. متوسط يا يک بهره با ابعاد 7/3×21 سانتي متر 3. قلمدان عادي يا دو بهره با ابعاد 4/4×5/23 سانتي متر 4. قلمدان بزرگ يا سه بهره با ابعاد 5/5×28 هر قلمدان در ساده ترين فرم از يک غلاف و يک زبانه يا کشو تشکيل مي شود و براي ساخت هر يک بهتر است از قالبي جداگانه استفاده شود. قالب ها را معمولاً از چوب هاي سختي چون چوب گردو مي سازند. ساخت مقواي قلمدان به دو روش خميري و کاغذي انجام مي گيرد که ابتدا به شرح روش خميري پرداخته مي شود. براي تهيه خمير کاغذ ابتدا کاغذهاي باطله خرد شده را خيس مي کنند تا کاملاً نرم شود و بعد آب آن را به وسيله پارچه اي مي گيرند و در هاون سنگي با سريش مي کوبند تا خميري قهوه اي مايل به خاکستري به دست آيد. سپس با کاغذ روغني تمام سطح قالب را مي پوشانند به طوري که منفذي باقي نماند. يک لايه کاغذ را به دور قالب پيچيده و بعد لايه اي از خمير را به يک ضخامت روي تمام سطح قالب قرار مي دهند و قبل از خشک شدن کامل آن را به وسيله سوهان مي کوبند يا توسط استخوان يا شيئي صيقلي مهره مي کشند تا کاملاً فشرده گردد. پس از خشک شدن کامل به همان روش که گفته شد چند لايه ديگر خمير بر آن مي کشند تا به ضخامت دلخواه برسد. در آخر سطوح قلمدان را به وسيله سوهان و سمباده صاف مي کنند، کاغذ مرغوبي را بر روي آن مي چسبانند و با تيغ برش دهانه غلاف را مي برند و قالب را از غلاف بيرون مي کشند. کاغذ روغني سابق الذکر بيرون آمدن قالب را ممکن مي سازد. در روش کاغذي ابتدا قاب قلمدان را با دو کاغذ روغني مي پوشانند سپس کاغذي را دور قالب مي گيرند؛ کاغذهايي را که براي ساخت مقواي قلمدان در نظر گرفته اند در اندازه لازم مي برند و به سريش آغشته مي کنند و بر روي قلمدان مي پيچند. پس از چسباندن کاغذ سوم توسط سوهان چوب ساب به روي آن ضرباتي متوالي وارد مي آورند تا الياف کاغذها در هم فرورود و روي آن را به سريش آغشته مي سازند و مي گذارند تا خشک شود. قبل از آنکه کاملاً خشک شود آن را به وسيله شيئي صيقلي مهره مي کشند و پس از خشک شدن کامل لايه هاي ديگر را به همان ترتيب مي چسبانند که به ضخامت مورد نظر برسد. از قلمدان سازان معروف در دوره قاجار که قلمدان مقوايي مي ساختند مي توان به ميرزا ابوالقاسم طباطبايي (معاصر با ناصرالدين شاه) مشهدي حسن تهراني، عبدالحسين مقواساز اصفهاني و کريم مقوا ساز اشاره کرد. قيمت و ارزش يک قلمدان معمولاً بستگي به کيفيت نقوش آن داشت به طوري که نوشته اند در سالهاي آخر سلطنت ناصرالدين شاه، نقاشان قلمدان فقط براي تزئين يک قلمدان گاه تا پنجاه تومان اجرت مي گرفتند و اين مبلغ در مقايسه با نان که هر سه کيلو، فقط يک قران قيمت داشت رقم فوق العاده قابل توجهي بود. محصولات پاپيه ماشه اي در مواردي چون قاب آينه و جلد کتاب نيز به کار مي رفته است.

• قلمدان :

   اين  تالار داراي نمونه هاي متعدد از قلمدان هاي نفيس از آثار روغني هنرمندان پرآوازه اي مربوط به قرن هاي دوازدهم تا چهاردهم هجري قمري است.
معرفي قلمدان هاي شاخص موزه : 
  1 ـ قلمدان نفيسي اثر محمد زمان با تصوير ملاقات داراشكوه با ملاشاه عارف هندي ، سال 1125 هجري قمري.
 2 ـ متداول ترين نقش هاي قلمدان كه بسيار استادانه به نقش كشيده شده اند ، تحرير طلايي گل و مرغ اثر فتح اله شيرازي است كه همزمان با دوره ناصرالدين شاه است. 

3 ـ قلمدان محمودخان ملك الشعرا : اين نقاش تصاوير و مناظر شهر تهران را بسيار زيبا مي كشيد همچنين در ترسيم مناظر روستايي ، چوپانان و چراگاه ها بسيار ماهر بود.

4 ـ قلمدان زيبايي از ملاعلي محمد كه مربوط به اوايل دوره قاجار است.
5 ـ قلمدان محمدباقر به سال 1161 ، احتمالا جنگ چالدران را به تصوير كشيده است . قلمدان هاي رزمي كه برداشتي ملي ميهني از داستان هاي شاهنامه و نبردهايي است كه به افتخار فتح ايرانيان ترسيم شده است و اغلب هواخاهان اين موضوعات پادشاهان ، شاهزادگان و فرماندهان جنگ بوده اند.
6 ـ از ديگر نقوش قلمدان منظره ، شكار و اسب سواران است كه نمونه اي از اين قلمدان اثر حاج مجيدالسلطان است كه به روش سياه قلم كار شده است و در معرض ديد علاقمندان مي باشد. 
   7 ـ قلمدان چهره پردازي اثر آقامحمدحسين امامي با نگاره زيباي شيخ صنعان و دختر ترسا ، تصاوير اين قلمدان حكايت شيخ صنعان از كتاب منطق الطير عطار نيشابوري است كه از شاهكارهاي ادب عرفاني فارسي در قرن ششم هجري قمري مي باشد. اين داستان ، دلدادگي شيخ صنعان يكي از عرفاي قرن ششم هجري به دختر ترسا است . شيخ به علت خوابي كه ديده بود با 400 نفر از ياران و مريدان عازم كعبه شد و در سرزمين روم در يكي از محلات عيسوي نشين شام گرفتار عشق دختري ترسا مي شود و از ادامه سفر باز مي ماند.
از ديگر قلمدان هاي اين مجموعه مي توان به : قلمدان هاي ابري اثري استاد ابوطالب مدرسي و قلمدان هاي عباس شيرازي اشاره كرد.

• منابع:
• بروشرهای مختلف موزه ملی ملک
• سایت رسمی موزه ملک [1]
• --سامان ایرانی ۰۹:۳۵, ۱۴ مارس ۲۰۰۷ (UTC)