پسته
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
پسته معمولي، بومى نواحى شمال شرقى ايران است و سه تا چهار هزار سال است که زير کشت درآمده است.
گياه‌شناسى
پسته درختى است دو پايه با نام علمى Pistacia vera که از خانواده Anacardiaceae مى‌باشد. قسمت خوراکى پسته بذر آن مى‌باشد.
شرايط اقليمي و خاکی
درخت پسته، هم در برابر سرماى زمستان و هم در برابر گرماى تابستان پايدار است و از ۲۰- درجه تا ۴۰+ درجه سانتى‌گراد را مى‌پذيرد.
مناسب‌ترين خاک براى پسته، خاک لمونى شنى سبک است که چون اين درخت داراى يک ريشه محورى (عميق) است، خاک بايد دست کم دو متر (عمق) داشته باشد. به‌دليل ژرف بودن ريشه، درخت پسته در برابر کم آبى بسيار پايدار است. از ويژگى‌هاى ديگر اين گياه، پايدارى زياد آن در برابر شورى زمين است بر اساس پژوهش‌ها، اين گياه براى رشد نيازى به نمک ندارد. رطوبت زياد هوا و خيس بودن خاک، هر دو براى پسته مضر هستند و رشد و ميزان محصول آن را به شدت کاهش مى‌دهند.
توليد ميوه
شکوفه، به شکل خوشه‌هائى جانبي، روى شاخه‌هاى يک‌ساله پديدار مى‌شود و فاقد گلبرگ است. گرده‌افشانى توسط باد انجام مى‌پذيرد. سن بارورى برحسب رقم، همان ۸-۵ سالگى است و گياه در ۴۰-۱۵ سالگي، حداکثر محصول خود را توليد مى‌کند. فاصله کشت پسته معمولاً ۸-۶ متر است و هر درخت، در سال ۲۰۰-۷۰ کيلو پسته تازه توليد مى‌کند که معادل ۷۰-۲۵ کيلو پسته خشک است. از مسائل مهم پسته‌کاري، (بازدهى متناوب)-Alternate bearing، است که معمولاً امرى است ارثي، ولى تا حدودى نيز مربوط به ضعف درخت بر اثر توليد بيش از حد ميوه در يکى از دو سال مى‌باشد که در اين صورت مى‌توان، به‌وسيله تنک کردن، با آن مبارزه کرد.
نوع هرس
درخت پسته معمولى را به روش‌هاى شلجمى و يا جامى پابلند تربيت مى‌کنند و درختان بارور، به‌دليل رشد اندکى که دارند، جز براى حذف شاخه‌هاى خشک آنها، پيرايش (هرس) نمى‌شوند.
آفات
پروانه برگ خوار پسته و پروانه چوب خوار پسته، سوسک سرشاخه خوار پسته و سپردار واوى پسته.
بيمارى‌ها
بيمارى پوسيدگى طوقه يا گموز و نماتودها.
ارقام مهم
در ايران با وجودى که اقام مختلفى از پسته مانند: اوحدي، اميري، حسني، شستى و غيره شناخته شده‌اند، رسم بر اين است که ميوه اين گياه را بر حسب شکل آن به دو دسته بادامى و فندقى تقسيم کنند که البته هر کدام، انواع متفاوت و درجات مختلف دارند. در آمريکا مهم‌ترين رقم پسته، کرمان نام دارد که در اصل از ايران به آنجا برده شده است. نویسنده:مهرداد امیدسالاری
