گویش کوخردی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
گویش کوخردی گویش ساکنان دهستان کوخرد، و مردم بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان است. گویش کوخردی از گویشهای فارسی‌تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی زبان‌های ایرانی است. این گویش در جای جای منطقهٔ بخش کوخرد نمودهای گوناگونی دارد که بیشتر این تفاوت‌ها در تلفظ واژگان است. گویش کوخردی جز ای از گویشهای لارستانی است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] گویش کوخردی وتفاوتهایش با دیگر گویشهای منطقه
- گویش کوخردی : کَر انُدهُ
- گویش بستکی : اَ تَندای / اَ انُدای
- گویش کوخردی : کَر کِردُه
- گویش بستکی : اَ کُردای
- گویش کوخردی : کُه کَرَفـتُش
- گویش جناحی : کُه کَهِِش توُش
- گویش کوخردی : چرا اِندهِ کَر کِردُش
- گویش گوده‌ای : چرا مِهنهِ اَکِرداش
[ویرایش] تفاوت‌های گویش کوخردی با فارسی معیار
- لَهوُز بُدِش : خسته شدی ــ مجروح شدی
- چُول بُدِه : خراب شده
- رئِت اوُشکِردِه : خودش را شیک کرده
- سالِفَه مَکنِی : زیاد صحبت نکنید
- زامِ شُمُون : نوبت شماست
- طَمیس اُم نِن : نمی‌بینم ــ چشمانم نمی‌بیند
- هَرنَت اوُش زتِ : بوق زد
- دُبرَک شُمَدِه : هلش نده
- نُول تَبا ? : کرایه همراه داری؟ ــ کرایه ماشین داری
- ِزگِرت بُدِسِّم : شیک شده‌ام
[ویرایش] اصطلاحات کوخردی
- زَندَکاتُم اُش بُرد :مرا ترساند
- نَمُــوَلِش :امنیت نداری
- پَلکَن بـِبـُش :برو گم شو
- هیز :مکار (حیله گر)
- خِل تاس :خفه
- تَپـَتاس :گیچ
- بالَک :طاقچه
- کَلواز (کَل آواز) :فریاد زدند
[ویرایش] ضرب المثلهای بخش کوخرد
- تَوُا مَعنی پاتیل ناکُن :خودش عیب دارد عیب دیگران می‌کند.
- حالا پیرزن پُمُدُونُش تَل بُدِه :کسانی که دیر متوجه موضوع می‌شوند.
- پیش خران چِه کاه بُوَد چِه زعفران :به آدمهای بی لیاقت گفته می‌شود.
- حیله ومَکر زُنُن پَکُو اَزِند اَنُن :حیله ومکر زنان زیاد است.
[ویرایش] خرافات در بخش کوخرد
- به هم زدن کلید باعث دعوا می‌شود .
- نگهداری کبوتر درخانه نحس است
- شب چهار شنبه به مهمانی رفتن درست نیست .
- دمپایی به عکس افتادن نحس است
- اگر به طرف زیارت دست دراز کنی باید انگشتانت را گاز بگیری .
- اول شب جارو زدن کار نادرستی است .
[ویرایش] آداب ورسوم در بخش کوخرد
- رسم است که هرگاه مسافر بعد از مدتها از سفر برگردد یا یکی از نزدیکان شخصی، از حج مراجعت نماید ویا فرزند کسی سربازی را به پایان برساند و به خانه مراجعه نماید بالای منزل خود وکلیه اقوام وخیشان به مدت یک هفته یک پرچم سبز افراشته وبدین وسیله خوشحالی خودرا به همه مردم اعلام می‌دارند.
- رسم است که در زیر گهواره بچه اسفند دود می‌کنند به این اعتقاد که چشم حسود کور شود و مرض به بچه نزدیک نشده و از او دور گردد.
[ویرایش] منابع
- محمدیان، کوخری، محمد. به یاد کوخرد ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
- نشریه سلام سیبه ــ چاپ کوخرد.
